ψυχολογία

  • positiv
  • No Comments

Τελειωμένη Αδερφή!
Τελειωμένη Αδερφή! 720 720 positiv

Λύο Καλοβυρνάς*

Τις προάλλες, ένας θεραπευόμενός μου, με τον οποίο δουλεύαμε πάνω στη ντροπή που ακόμα νιώθει επειδή είναι γκέι, μού εκμυστηρεύθηκε ότι παραλίγο να μην είχε απευθυνθεί σ’ εμένα, επειδή περίμενε ότι έτσι άουτ που είμαι, θα συναντούσε μια τελειωμένη αδερφή. Σκέφτηκα αυτό που είπε, την ομοφοβία που κρυβόταν μέσα στη φιλοφρόνηση. Κι ύστερα μου ήρθε: Μα είμαι τελειωμένη αδερφή!

Δηλαδή, είμαι μια αδερφή που τέλειωσε όλη τη δουλειά που είχε να κάνει!

Έκανα εσωτερική φασίνα –για χρόνια!− και καθάρισα την ψυχή μου και τον νου μου απ’ τη βαθιά ριζωμένη αλλά καμουφλαρισμένη ντροπή για την ομοφυλοφιλία μου. Πέταξα από μέσα μου όλες τις άθλιες στερεοτυπικές ταμπέλες που μου φόρεσαν από μικρό παιδάκι για το πώς είμαστε όλοι οι γκέι: σεξομανείς, ανίκανοι για σχέσεις, περιθωριοποιημένοι, παιδεραστές, υπερευαίσθητοι, ύπουλοι, πούστηδες στην ψυχή, αναξιόπιστοι, διεστραμμένοι κτλ. Ξεφορτώθηκα όλα τα αρνητικά κλισέ που μου είχαν προβλέψει για το μέλλον μου: μια δυστυχισμένη ζωή, μες στη μοναξιά, χωρίς φίλους, χωρίς οικογένεια, χωρίς συντροφικότητα –όλα όσα μου προμήνυαν ότι θα ζήσω έτσι κι έκανα την αποκοτιά να ζήσω ανοιχτά ως ομοφυλόφιλος. Άνοιξα παράθυρα εκεί που μου είχαν χτίσει τοίχους και άφησα να μπει φως στη ζωή μου. Αποτίναξα από πάνω μου τη ζεματιστή ρετσινιά της θηλυπρέπειας, ότι τάχα μου δεν υπάρχει μεγαλύτερη ξεφτίλα για έναν άντρα απ’ το να αδερφίζει. Με κόπο και βοήθεια κατόρθωσα να ζω πιστεύοντας ότι αυτό που είμαι είναι όχι μόνο απολύτως φυσιολογικό αλλά πολύ, πάρα πολύ όμορφο.

 

Ναι, είμαι μια τελειωμένη αδερφή, δηλαδή δεν είμαι πια μια αδερφή γιαπί! Γιατί αυτό είμαστε οι γκέι: γιαπιά, χαλάσματα, μισοτελειωμένες οικοδομές. Μας πιέζουν να χτίσουμε τη ζωή μας με βάση το αρχιτεκτονικό σχέδιο αλλωνών. Νιώθουμε παράνομοι, σαν αυθαίρετα, κάπου παράμερα κι αποκλεισμένα, περιμένοντας τη νομιμοποίηση της κοινωνίας. Άλλοι καθορίζουν το πώς πρέπει να ζήσουμε τη ζωή μας, με βάση το δικό τους αρχιτεκτονικό σχέδιο: περιορισμένα, ενοχικά, κρυφά – ή και καθόλου. Μας γανώνουν το μυαλό ότι δεν πρέπει να προκαλούμε, να ’μαστε εχέμυθοι, σοβαροί, διακριτικοί – κυκλοφορούν και παιδιά, όπως να το κάνεις, είναι ανωμαλία· κουσούρι.

 

Και πειθόμαστε. Δεν γίνεται αλλιώς. Από τότε που θυμόμαστε τον εαυτό μας ακούμε τέτοια λόγια παντού μα παντού τριγύρω μας, είτε σαν βρισιές είτε σαν αστεία, βομβαρδιζόμαστε μόνο με αρνητικές εικόνες για το τι μας περιμένει έτσι και ακολουθήσουμε αυτόν τον δρόμο· αναγκαστικά, λοιπόν, χτίζουμε τη ζωή μας με βάση το δικό τους ομοφοβικό αρχιτεκτονικό σχέδιο για το πώς είναι μια ομοφυλόφιλη ζωή: μια δυστυχία ή ένα ένοχο μυστικό, πάντως σίγουρα κάτι λιγότερο, κάτι προβληματικό. Απολύτως κατανοητό λοιπόν που αρκετοί από μας προτιμούν να χτίσουν ένα ετεροφυλόφιλο σπίτι, να προσποιούνται ότι είναι στρέιτ· τουλάχιστον η πρόσοψη θα είναι όπως πρέπει, τι κι αν μες στο σπίτι υπάρχει μόνο μοναξιά, κατάθλιψη ή η τρέλα της ζωής διπλής ζωής που αναπόφευκτα έρχεται όταν απαρνιέσαι την αλήθεια σου.

 

Κι έτσι μένουμε αδερφές γιαπιά· ντρεπόμαστε βαθιά γι’ αυτό που είμαστε, για τους άλλους σαν κι εμάς· τους αποφεύγουμε τους άλλους γκέι, καθώς μας έχουν πείσει ότι δεν πρέπει να γκετοποιούμαστε, αφού πάνω απ’ όλα είμαστε άνθρωποι και άλλα τέτοια βλακώδη ομοφοβικά κλισέ. Όπως δεν μπάζεις επισκέπτες σπίτι σου όταν είναι αχούρι, έτσι κι εμείς όταν παραμένουμε αδερφές γιαπιά δεν αφήνουμε κανέναν να μας πλησιάσει αληθινά – αφού ούτε εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε αποδεχτεί τον εαυτό μας.

 

Είμαι τελειωμένη αδερφή επειδή γκρέμισα μέσα μου όλη την ασχήμια και την αρνητικότητα που με γαλούχησαν ότι είναι η καταδίκη μας και στη θέση τους έχτισα ένα όμορφο οικοδόμημα, τη δική μου εκδοχή της ομοφυλοφιλίας, μια ζωή ελεύθερη – όσο ελεύθερη γίνεται να είναι η ζωή μας με ή χωρίς ομοφυλοφιλία. Δεν είμαι πια το ερείπιο στο οποίο με καταδίκασε η κοινωνία να ζω. Δεν έβγαλα μόνο την πίστα, παράτησα όλο το παιχνίδι, γιατί το παιχνίδι στο οποίο μας έβαλαν ήταν στημένο, με ψεύτικους όρους και ομοφοβικούς κανόνες.

 

Το να είμαστε τελειωμένες αδερφές δεν έχει να κάνει με το αν μας φαίνεται ή όχι (ένα τεράστιο κοίτασμα ντροπής), ούτε με το αν το λέμε σε όποιον πλησιάσει σε ακτίνα τριάντα χιλιομέτρων. Το να είμαστε τελειωμένες αδερφές για μένα σημαίνει να μην ντρέπομαι άλλο, να μην τσιτώνω στο άκουσμα των λέξεων πούστης, αδερφή, συκιά − λέξεις που ήταν μπουνιές και ροχάλες πάνω μου για όλα τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια. Το να είμαστε τελειωμένες αδερφές για μένα σημαίνει ότι καθάρισα την ομοφυλοφιλία μου από τις βρωμιές, τη δυστυχία, τη μοναξιά και όλες τις υπόλοιπες στερεοτυπικές μαλακίες που της είχαν επιβάλει αυθαίρετα και καταχρηστικά.

 

Η ομοφυλοφιλία δεν είναι η καταδίκη που μας προδιέγραψαν οι άλλοι· δεν χρειάζεται να γίνουμε τα ερείπια που λέει η μισάνθρωπη Εκκλησία κι οι άλλοι που δεν θέλουν να υπάρχουμε. Για να το καταφέρουμε αυτό όμως χρειάζεται πρώτα να γκρεμίσουμε το γιαπί που μας έπεισαν ότι αναπόφευκτα θα είναι η ζωή μας και να χτίσουμε ένα σπίτι αυτοαποδοχής και περηφάνιας.

 

Είναι τέλειο να είσαι τελειωμένη αδερφή!

*Ο Λύο Καλοβυρνάς είναι ψυχοθεραπευτής και σύμβουλος ψυχικής υγείας. Από το 2002, εργάζεται στον τομέα της ψυχικής υγείας, κάνοντας ατομικές συνεδρίες, ομάδες αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης για γυναίκες και άντρες, ομάδες αυτογνωσίας για γκέι άντρες και πολλά βιωματικά εργαστήρια για διάφορα θέματα, όπως η (μη) μητρότητα, η σεξουαλικότητα, η γυναικεία σεξουαλική επιθυμία, οι διάφορες μορφές οικογενειακής κακοποίησης, η οικονομική-κοινωνική κρίση κ.ά. Προσωπική ιστοσελίδα: https://www.lyo.gr

Join the sexolution: Για συμμετοχή στο sexpositive.gr κάνε κλικ εδώ

 

Πηγή: https://lyo.gr/%cf%84%ce%b5%ce%bb%ce%b5%ce%b9%cf%89%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%b7-%ce%b1%ce%b4%ce%b5%cf%81%cf%86%ce%ae/?fbclid=IwAR3OAWeaErclS6vYRGfb-IMDmkgr4ev5hIRSjq_FJqpo7hBM65LhgrJDZOM

 

  • positiv
  • No Comments

Τι είναι η συναπόλαυση και πώς να την καλλιεργήσουμε!
Τι είναι η συναπόλαυση και πώς να την καλλιεργήσουμε! 640 427 positiv

Photo by Chang Duong on Unsplash

Γιώργος Σίσυφος

Στον τελευταίο πολυσυντροφικό κύκλο μοιράσματος στην Αθήνα συζητήσαμε μεταξύ άλλων και για την έννοια της συναπόλαυσης. Απόφάσισα να γράψω ένα άρθρο σχετικά αφού την τράβηξα δύο φορές σερί από το sex positive tarot deck μου*

Συναπόλαυση (compersion): το να χαίρεσαι με τη χαρά που βιώνει ο/η σύντροφός σου στα πλαίσια μιας άλλης σχέσης. Ο όρος προέρχεται από τη θρυλική πολυσυντροφική κοινότητα Kerrista, μια σεξουαλική αίρεση που άκμασε από το 1971 έως το 1991 στην Αμερική, αναβιώνοντας το πνεύμα των χίππιδων, υπεύθυνη επίσης και για τον όρο πολυαποκλειστικότητα (polyfidelity) που αναφέρεται στην πολυσυντροφική σχέση μεταξύ τριών ή περισσότερων ατόμων που δεν επιτρέπει ερωτικές σχέσεις και σεξουαλικές επαφές με άλλα πρόσωπα.

Παρότι ο όρος συναπόλαυση δημιουργήθηκε και χρησιμοποιείται ευρέως μέσα στα πλαίσια των συναινετικά μη μονογαμικών κοινοτήτων η ίδια η σύλληψη της ιδέας είναι αρκετά παλιά και μπορεί για παράδειγμα να βρεθεί ως ενσυναισθητική χαρά στα πλαίσια του βουδισμού.

Στη σημερινή κοινωνία που που θεωρεί τη ζήλεια στον έρωτα ένδειξη αγάπης και ενδιαφέροντος και μας εκπαιδεύει καθημερινά σε σχέσεις ανταγωνισμού και κτητικότητας, το ίδιο το συναίσθημα της συναπόλαυσης καθεαυτό μοιάζει εξωγήινο γιατί αμφισβητεί τα θεμέλια της μονοκανονικότητας πάνω στα οποία είναι χτισμένο όλο το συλλογικό φαντασιακό των κοινωνιών μας για τις ερωτικές σχέσεις. Παρόλα αυτά η συναπόλαυση είναι κάτι που μπορεί να ωφελήσει όλες μας τις σχέσεις, να τις ενισχύσει με μια αίσθηση βαθιάς φιλίας και συντροφικότητας και βέβαια να βελτιώσει τη σχέση μας με τον ίδιο μας τον εαυτό.

Όπως η ζήλεια μπορεί να προκύψει μέσα από τις αρνητικές σκέψεις που κάνουμε με αφορμή μια πράξη του συντρόφου μας έτσι και η συναπόλαυση μπορεί να βασιστεί σε αντίστοιχες θετικές σκέψεις. Πολλές φορές έχει και αντανάκλαση σε μια αίσθηση ευφορίας στο σώμα μας. Είναι ένα συναίσθημα που μπορούμε να καλλιεργήσουμε χτίζοντας πρώτα από όλα μια ασφαλή σχέση με τον εαυτό μας και φροντίζοντας τον όποτε το έχει ανάγκη και φυσικά χτίζοντας μια ασφαλή, φροντιστική σχέση με τους συντρόφους μας και τους μετασυντρόφους μας( μετασύντροφοs στην πολυσυντροφικότητα αποκαλείται το πρόσωπο με το οποίο έχει ερωτική σχέση ένας σύντροφος ή μια συντρόφισσά μας). Σταδιακά τα οφέλη που προκύπτουν (καλύτερη κοινωνική και σεξουαλική ζωή, απαλλαγή από το άγχος να ικανοποιήσουμε το 100% των αναγκών του συντρόφου μας, βαθύτερη επικοινωνία με τον εαυτό μας και τους άλλους, κλπ.) τροφοδοτούν αυτό το συναίσθημα και το κάνουν να αναβλύζει με περισσότερη ευκολία από μέσα μας. Βεβαίως μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που στέκεται έως και εχθρικά απέναντι σε τέτοιες σχέσεις και συναισθήματα, πολύ βοηθητική είναι και η υποστήριξη που λαμβάνουμε σε νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο από το πολυσυντροφικό δίκτυο μέσα στο οποίο ανήκουμε και μπορεί να έχει να κάνει με κύκλους μοιράσματος σαν αυτόν που πυροδότησε το παρόν άρθρο, διαδικτυακές ομάδες, πολυσυντροφικό ακτιβισμό, ενημερωμένους ειδικούς ψυχικής υγείας ,κα.

Η συναπόλαυση συχνά αναφέρεται ως το αντίθετο της ζήλιας, Παρότι αυτό ενέχει αρκετά στοιχεία αλήθειας μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις. Το να χαίρεσαι με τη χαρά των συντρόφων σου δεν αποκλείει το να νιώθεις συναισθήματα ζήλειας. Οι άνθρωποι είμαστε αντιφατικά όντα και έχοντας μεγαλώσει σε μια μονοκανονική κοινωνία είναι απόλυτα λογικό συναισθήματα ζήλειας και συναπόλαυσης πολλές φορές να συνυπάρχουν μέσα μας. Το βασικό είναι να τα συνειδητοποιούμε, να τα επεξεργαζόμαστε και να είμαστε ανοικτοί να τα επικοινωνήσουμε. Τα πολυσυντροφικά άτομα και γενικότερα τα άτομα σε ανοικτά μη μονογαμικές σχέσεις ζηλεύουμε επίσης. Απλά θεώρουμε τη ζήλεια ως μια ευκαιρία να δουλέψουμε με τις ανασφάλειες μας και όχι ως κάτι για το οποίο πρέπει να κατηγορήσουμε τους/ις συντρόφους μας.

Εν τέλει η συναπόλαυση ως συναίσθημα θα ανθίζει όσο η παλιά μονοκανονική κοινωνία θα μαραίνεται για αυτό και η προσωπική μας δουλειά πάει χέρι χέρι με τη δουλειά που κάνουμε συλλογικά στο δρόμο για μια κοινωνία αλληλοβοήθειας, μοιράσματος και συν-απόλαυσης.

*Η κάρτα είναι από το deck των sex positive tarot για το οποίο μπορείτε να βρείτε περισσότερα εδώ: https://sexpositivetarot.com/

Το σχέδιο της συγκεκριμένης κάρτας έγινε από το margaritari

όλοι οι ορισμοί των λέξεων είναι από εδώ: https://polysyntrofikotita.com/glossary/

Περισσότερα για τη συναπόλαυση, όπως και μια διδακτορική διατριβή αφιερωμένη σε αυτή, μπορείτε να δείτε εδώ: https://www.whatiscompersion.com/

 

  • positiv
  • No Comments

Το βιολογικό μου ρολόι είναι χαλασμένο
Το βιολογικό μου ρολόι είναι χαλασμένο 250 250 positiv

Λύο Καλοβυρνάς*

Χτυπάει πράγματι το βιολογικό ρολόι όσον αφορά τη μητρότητα ή μήπως είναι ένας παραπλανητικός μύθος;

 

Βασικά, δεν υπάρχει βιολογικό ρολόι! Σχεδόν σε όλες τις ιστορικές εποχές οι γυναίκες δέχονταν πιέσεις να κάνουν παιδιά, αλλά η έννοια του βιολογικού ρολογιού επινοήθηκε μόλις το 1978, όχι από μία γυναίκα που έβραζε από μια διακαή επιθυμία να κάνει μωρό, αλλά από τον δημοσιογράφο Ρίτσαρντ Κόεν σ’ ένα άρθρο του στη Washington Post με τίτλο «Το ρολόι χτυπάει για τις γυναίκες καριέρας». Ο Κόεν δεν βάσισε το άρθρο του σε κάποια επιστημονική έρευνα· με αυτόν τον όρο απλώς περιέγραφε το χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι γυναίκες είναι βιολογικά ικανές να συλλάβουν παιδί, όχι κάποια ξαφνική, βιολογικά ορμώμενη μανία που τις πιάνει να γεννοβολήσουν, όπως έχουμε καταλήξει να κατανοούμε τον όρο.

Η επινόηση του βιολογικού ρολογιού εκείνη την εποχή δεν είναι καθόλου τυχαία ή αθώα. Συνέπεσε με δύο τεράστιες κοινωνικές αλλαγές. Πρώτον, οι γυναίκες είχαν ήδη αρχίσει να εισχωρούν για τα καλά σε μέχρι τότε ανδροκρατούμενους τομείς εργασίας και είχε ξεκινήσει η αντίδραση από το πατριαρχικό κατεστημένο με μηνύματα όπως «αξίζει να θυσιάσεις την προσωπική ευτυχία για μια καριέρα;» ή «γίνεται να συνδυάσεις και σταδιοδρομία και οικογένεια;» − το άρθρο του Κόεν αυτό ακριβώς πραγματευόταν.

Μαραμένες μήτρες και άλλοι μπαμπούλες

Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, το βιολογικό ρολόι μεταμορφώθηκε σε φόβητρο κάθε εργαζόμενης γυναίκας. Μια άλλη δημοσιογράφος έγραφε την ίδια εποχή: «Όσες γυναίκες ωφελήθηκαν από το γυναικείο κίνημα, η πρώτη γενιά χειραφετημένων νέων γυναικών … οι οποίες προτίμησαν σταδιοδρομία, ταξίδια και ανεξαρτησία αντί για σύζυγο, σπίτι και μωρά έχουν πλέον μεγαλώσει, και ξαφνικά ο χτύπος του βιολογικού ρολογιού γίνεται εκκωφαντικός». Μια ψυχίατρος που της έδωσε συνέντευξη περιέγραψε τη δυστυχία αυτών των άτεκνων γυναικών ως «σύνδρομο μαραμένης μήτρας». Σιγά σιγά αγρίευε ο ψυχολογικός πόλεμος κατά των γυναικών που δεν ακολουθούσαν το καθήκον τους, όπως το όριζε, υποτίθεται, η φύση. Το βιολογικό ρολόι ήταν ένας από τους πιο ύπουλους τρόπους για να εξωθηθούν οι γυναίκες να εκπληρώσουν τον μοναδικό κοινωνικά επιτρεπτό ρόλο τους (αυτόν της μητέρας). Ο Κόεν το έκανε όσο πιο ξεκάθαρο μπορούσε στο άρθρο του: «Η κατάσταση [των άτεκνων γυναικών] λίγο πολύ δείχνει ότι σ’ αυτό το σημείο η χειραφέτηση τελειώνει».

Ο ψυχολογικός πόλεμος κατά των γυναικών που προτιμούσαν να πραγματωθούν μέσα από σπουδές και εργασία αντί για οικοκυρικά και παιδιά απέκτησε κι άλλο όπλο: την εθνική υπογεννητικότητα: γεννάτε γιατί χανόμαστε σαν χώρα! Και γιατί χανόμαστε; Επειδή οι γυναίκες είναι εγωίστριες και δεν θέλουν να επιτελέσουν τον θεάρεστο ρόλο τους να γίνουν μητέρες. Έχω θεραπευόμενες οι οποίες αναφέρουν πως ένας από τους προβληματισμούς τους όσον αφορά την επιθυμία τους να κάνουν παιδί είναι επειδή αισθάνονται ένα κοινωνικό καθήκον προς την πατρίδα.

Η βαριά βιομηχανία του βιολογικού ρολογιού

Η δεύτερη κεφαλαιώδης κοινωνική αλλαγή που ευνόησε να εξαπλωθεί ραγδαία η έννοια του βιολογικού ρολογιού προήλθε από τον χώρο της ιατρικής επιστήμης. Η πρώτη πετυχημένη τεχνητή γονιμοποίηση είχε γίνει ελάχιστους μήνες πριν από την εμφάνιση του βιολογικού ρολογιού. Στις 25 Ιουλίου 1978 γεννήθηκε το πρώτο μωρό του σωλήνα, η Λουίζ Μπράουν, η οποία έγινε παγκοσμίως διάσημη.

Παρότι η τεχνητή γονιμοποίηση είχε αρχικά σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση ενός συγκεκριμένου ιατρικού προβλήματος (απόφραξη σαλπίγγων), πολύ σύντομα η μέθοδος άρχισε να προσφέρεται σε γυναίκες χωρίς πρόβλημα στις σάλπιγγες. Μέσα σε ελάχιστα χρόνια, ενέσκηψε η περιβόητη «επιδημία υπογονιμότητας». Καθώς όλο και περισσότερες γυναίκες έμπαιναν στην αγορά εργασίας ή σπούδαζαν, ο δείκτης γονιμότητας έπεφτε κατακόρυφα: Το 1957 η μέση Αμερικανίδα έκανε 3,5 παιδιά. Το 1976, ένα χρόνο πριν εφευρεθεί το βιολογικό ρολόι, το ποσοστό είχε πέσει στα 1,5 παιδιά. Παρόμοια ποσοστά ισχύουν και στην Ελλάδα: την περίοδο 1960-81 η μέση Ελληνίδα έκανε 2,3 παιδιά· την περίοδο 1982-88, το ποσοστό έπεσε σε 1,5 παιδιά και την περίοδο 1989-99 σε 1,2 παιδιά. Ακόμα όμως και οι γυναίκες που έκαναν παιδιά, τα έκαναν σε μεγαλύτερη ηλικία. Τα ΜΜΕ εξυμνούσαν τις εργαζόμενες γυναίκες που αποφάσιζαν να κάνουν παιδί ενώ συνέχιζαν τις απαιτητικές καριέρες τους και ταυτόχρονα προειδοποιούσαν όσες γυναίκες καθυστερούσαν ότι κάποια στιγμή θα ήταν πολύ αργά, αφού τα ωάριά τους δεν θα φτούραγαν πια.

Η πρώτη αναφορά της «επιδημίας υπογονιμότητας» έγινε σε ένα ιατρικό άρθρο που δημοσιεύτηκε το 1983 από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ. Μέσα σε ελάχιστα χρόνια άνοιξαν πολυάριθμες κλινικές που πρόσφεραν υπηρεσίες τεχνητής γονιμοποίησης. Δεν άργησε να δημιουργηθεί ολόκληρη ιατρική βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων γύρω από την τεχνητή γονιμοποίηση, στην οποία αργότερα προστέθηκε η κατάψυξη ωαρίων (η οποία προσφέρεται σε ολοένα μικρότερες ηλικίες, ακόμα και όταν δεν υπάρχει ιατρικός λόγος). Το βιολογικό ρολόι πλασαρίστηκε στο ευρύ κοινό την ίδια ακριβώς εποχή που η τεχνητή γονιμοποίηση άρχισε να γίνεται ευρέως διαθέσιμη – ήταν η καλύτερη διαφήμιση που μπορούσε να υπάρξει.

Δεν υπάρχει βιολογικό ρολόι!

Αν με το βιολογικό ρολόι εννοούμε ότι λόγω φύσης και βιολογίας οι γυναίκες νιώθουν κάποια πηγαία εσωτερική ορμή να κάνουν μωράκια, πολύ απλά δεν ισχύει. Όσες έρευνες έχουν γίνει πάνω σε αυτό το θέμα δεν έχουν βρει καμία ορμονική ή άλλη βιολογική παράμετρο που να εξωθεί τις γυναίκες να τεκνοποιήσουν. Αν υπάρχει κάποια βιολογική βάση για την επιθυμία τεκνοποίησης δεν έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Αντιθέτως, έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι η επιθυμία για τεκνοποίηση δημιουργείται ή εντείνεται όταν μια γυναίκα εκτίθεται σε μωρά, δηλαδή όταν βλέπει, ακούει ή μυρίζει μωρά. Το ίδιο, όμως, ισχύει και για τους άντρες που εκτίθενται σε τέτοιες εικόνες!

Επίσης, μια άλλη έρευνα έδειξε ότι η επιθυμία για παιδί αυξάνει όταν άλλες γυναίκες του περίγυρου κάνουν παιδί – πρόκειται, δηλαδή, για κοινωνική επίδραση λόγω peer pressure. Σε μια διαδικτυακή έρευνα που έκανα το 2018 για τις στάσεις απέναντι στη μητρότητα, από τις 1053 γυναίκες που απάντησαν, το 52% διαφώνησε με τη δήλωση: «Ως γυναίκες το ζητάει η φύση μας να γίνουμε μητέρες» (το 17,3% συμφώνησε και το υπόλοιπο 29,8% δεν ήταν σίγουρες). Στην ερώτηση «Είναι σαν να μου το ζητάει το σώμα μου να κάνω παιδί», η συντριπτική πλειοψηφεία (78,1%) διαφώνησε με αυτή την άποψη, ενώ λιγότερες από 2 στις 10 (17,6%) συμφώνησε.

Κι ο χρόνος που περνά;

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι μια γυναίκα μπορεί να τεκνοποιήσει μόνο μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία, άρα πράγματι υπάρχει ένα βιολογικό όριο μετά από το οποίο η τεκνοποίηση είναι δυσκολότερη ή αδύνατη. Όμως οι άνθρωποι έχουμε πάρα πολλά τέτοια «βιολογικά ρολόγια», αν και θα ήταν σωστότερο να τα ονομάσουμε «βιολογικά όρια». Το ανθρώπινο σώμα μας μάς θέτει και άλλα όρια πέρα από αυτά της τεκνοποίησης. Όπως είπε μια γυναίκα στην ομάδα: «Το βιολογικό μου ρολόι όντως χτυπάει· βαράει και μου λέει: “Κάνε ορειβασία πριν γεράσεις πολύ και δεν μπορείς!” ή “Μην πιεις τα κέρατά σου απόψε, δεν το αντέχεις τόσο όσο ήσουν νέα”».

Καμιά μας δεν έχει ανοσία στο πέρασμα του χρόνου και στα όρια που μας θέτει. Αλλά το βιολογικό ρολόι της καθεμιάς μας μπορεί να χτυπάει για διαφορετικά πράγματα. Για πολλές γυναίκες (και άντρες) δεν λέει «κάνε παιδάκι!» αλλά «ερωτεύσου!», «ταξίδεψε!»

Να γίνω μητέρα ή όχι; Το άγχος της απόφασης

Με κάθε επιλογή μας, με κάθε δρόμο που παίρνουμε, αποκλείουμε άλλους δρόμους. Εννοείται πως αν δεν ζήσουμε την εμπειρία της μητρότητας θα στερηθούμε πολλά όμορφα πράγματα. Όμως ισχύει εξίσου ότι θα στερηθούμε πολλά άλλα όμορφα πράγματα αν αποφασίσουμε να κάνουμε παιδί. Υπάρχει πάντα τίμημα που καλούμαστε να πληρώσουμε για κάθε επιλογή μας: τις σχέσεις που (δεν) κάναμε, τα μέρη όπου (δεν) ζήσαμε, τα ταλέντα που (δεν) καλλιεργήσαμε, τα ταξίδια που (δεν) πήγαμε, κοκ. Μόνο που κάποιοι δρόμοι μάς πλασάρονται ως φυσιολογικοί, επιβαλλόμενοι από τη φύση και άρα αναγκαίοι, υποχρεωτικοί. Ένας τέτοιος φυσικοποιημένος, υποχρεωτικός δρόμος είναι η μητρότητα. Κατά συνέπεια, αν δεν τον διαλέξουμε, είμαστε εμείς που είμαστε στραβές, όχι ο δρόμος.

Η ανάλυση των κοινωνικών και ιστορικών παραμέτρων βοηθάει μόνο μέχρι ένα σημείο· πέρα από την οποιαδήποτε θεωρητική ανάλυση, στο τέλος κάθε γυναίκα καλείται να απαντήσει η ίδια στο πολυσύνθετο ερώτημα: θέλω να γίνω μητέρα ή όχι; Πώς όμως να το απαντήσει όταν και μόνο αν αρθρώσει το ερώτημα αντιμετωπίζεται αρνητικά; Αυτός είναι ο λόγος που ως γυναίκες χρειαζόμαστε ασφαλή πλαίσια για να μοιραστούμε τους προβληματισμούς μας, να ψηλαφίσουμε τα θέλω μας και τα δεν θέλω μας και να καταλήξουμε στο τι ταιριάζει στην καθεμιά μας προσωπικά, χωρίς εύκολους αφορισμούς και στερεοτυπικές λύσεις.

Ένα τέτοιο ασφαλές πλαίσιο είναι με άλλες γυναίκες που έχουν ή είχαν παρόμοιους προβληματισμούς.

Βιβλιογραφία:

  • Adair Lora E., Brase Gary L., Akao Karen, Jantsch Mackenzie, #babyfever: Social and media influences on fertility desires, Personality and Individual Differences 71 (2014) 135–139.
  • Bonos Lisa, How the biological clock −and its ticking− became shorthand for a woman’s fertility, May 24, 2016 The Washington Post
  • Brase Gary L. and Brase Sandra L., Emotional Regulation of Fertility Decision Making:
  • What Is the Nature and Structure of “Baby Fever”? Emotion 2012, Vol. 12, No. 5, 1141–1154
  • Ζαράγκαλη Έρση, Οι βουβές πληγές: Η αντι-σύλληψη και η έκτρωση ως βίωμα και πράξη, 2010, Νήσος
  • Hensvik Lena, Nilsson Peter, Businesses, buddies and babies: social ties and fertility at work. Institute For Labour Market Policy Evaluation, working paper 2010.
  • Moss Gabrielle, Why Women’s “Biological Clock Ticking” Is Actually A Total Myth, Bustle, Mar 8 2016
  • Skov Leonora Christina, Danmarks moderfår stempler mig som et barnløst monster, Politiken, 13. okt. 2012
  • Χαλκιά Αλεξάνδρα, Το άδειο λίκνο της δημοκρατίας, Σεξ, έκτρωση και εθνικισμός στη σύγχρονη Ελλάδα, 2007, Αλεξάνδρεια
  • Weigel Moira, The foul reign of the biological clock, The Guardian, 10 May 2016

 

 

*Ο Λύο Καλοβυρνάς είναι ψυχοθεραπευτής και σύμβουλος ψυχικής υγείας. Από το 2002, εργάζεται στον τομέα της ψυχικής υγείας, κάνοντας ατομικές συνεδρίες, ομάδες αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης για γυναίκες και άντρες, ομάδες αυτογνωσίας για γκέι άντρες και πολλά βιωματικά εργαστήρια για διάφορα θέματα, όπως η (μη) μητρότητα, η σεξουαλικότητα, η γυναικεία σεξουαλική επιθυμία, οι διάφορες μορφές οικογενειακής κακοποίησης, η οικονομική-κοινωνική κρίση κ.ά. Το νέο του βιβλίο: «Μητέρα μηδέν παιδιών: Η μητρότητα ως επιλογή ή επιβολή» κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg τον Ιανουάριο του 2022

Στις 19/11 ξεκινάει το  5ο Βιωματικό εργαστήρι του  για τη (μη) μητρότητα. Ακολουθεί η περιγραφή του εργαστηρίου: 

«Θέλω να κάνω παιδί;» «Δεν είμαι σίγουρη αν θέλω.» «Είναι φυσιολογικό που δεν θέλω;» «Φοβάμαι μην το μετανιώσω αν δεν κάνω.» «Πρέπει/θέλω να κάνω δεύτερο παιδί;» «Έγινα μητέρα αλλά φοβάμαι ότι ήταν λάθος απόφαση».
Σάββατο 19 Νοεμβρίου, 11:00-14:00
Σε αυτό το εργαστήρι θα εξετάσουμε την αμφιθυμία μας για το θέμα της μητρότητας. Θα κουβεντιάσουμε για:
το τι σημαίνει η (μη) μητρότητα για την καθεμία
κατά πόσο το θέλω ή δεν θέλω παιδί είναι δικό μας ή κοινωνικά επιβεβλημένο
πώς αντιμετωπίζω τη συνεχή πίεση από την ευρύτερη κοινωνία και τον άμεσο περίγυρό μας για τεκνοποίηση;
κατά πόσο επιθυμώ πραγματικά ένα δεύτερο παιδί ή νιώθω υποχρεωμένη να το κάνω;
την αμφιθυμία που νιώθω που έγινα μητέρα
Θα διερευνήσουμε για τις σκέψεις μας και τους προβληματισμούς μας, σε μια προσπάθεια να ψηλαφίσουμε τις πραγματικές μας επιθυμίες.
Το βιωματικό εργαστήρι απευθύνεται σε γυναίκες όλων των ηλικιών και σεξουαλικών προσανατολισμών, είτε έχουν κάνει παιδιά είτε όχι.
Το εργαστήρι έχει ήδη γίνει άλλες τέσσερις φορές τα προηγούμενα έτη και το έχουν παρακολουθήσει 49 γυναίκες.
Η συμμετοχή στο εργαστήρι στοιχίζει 30 €. Λόγω περιορισμένων θέσεων, παρακαλούμε δηλώστε συμμετοχή έγκαιρα.
Δηλώσεις συμμετοχής μέχρι Δευτέρα 14 Νοεμβρίου
Το εργαστήρι θα γίνει το Σάββατο 19 Νοεμβρίου 11:00-14:00, στους Αμπελόκηπους, 5 λεπτά από το μετρό Πανόρμου.
Για περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής, στείλτε μέιλ στο info@lyo.gr ή τηλεφωνήστε στο 6944 287 316.
Join the sexolution: Για συμμετοχή στο sexpositive.gr κάνε κλικ εδώ

 

  • positiv
  • No Comments

Σπάζοντας τα δεσμά της μονοκανονικότητας
Σπάζοντας τα δεσμά της μονοκανονικότητας 2560 1707 positiv 
Photo by Maxime Horlaville on Unsplash

 

Λίζα Αστερίου*

 

Η κυρίαρχη άποψη είναι πως «σοβαρές σχέσεις» είναι μόνο αυτές που χαρακτηρίζονται από αποκλειστικότητα. Μήπως όμως η μονοκανονικότητα (η νόρμα της καταναγκαστικής μονογαμίας) καταλήγει να κάνει ζημιά στην ψυχική μας υγεία αλλά και στις ίδιες τις σχέσεις; Ο κλινικός ψυχολόγος Σάββας Σαλπιστής αναφέρει τα εξής:

 

Η πραγματικότητα μας αναγκάζει να παραδεχθούμε πως η μονογαμική στάση ζωής και το όνειρο για τον έναν και μοναδικό οδηγεί συχνά σε σωρεία προβλημάτων και διαψευσμένων ονείρων, όπως η κακή έως ανύπαρκτη σεξουαλική ζωή μετά από κάποια χρόνια, η συναισθηματική αδιαφορία ή/και κακοποίηση, η ζήλεια, ο έλεγχος του άλλου κλπ. Από τις επιπτώσεις των αρνητικών πλευρών και τη δυστυχία της μονογαμικής ζωής συντηρούνται πολλοί ψυχαναλυτές και από αυτές προέρχεται ένα μεγάλο μέρος των τεράστιων κερδών της φαρμακευτικής βιομηχανίας από την πώληση των Viagra και άλλων βοηθημάτων αποκατάστασης της στυτικής λειτουργίας «ξεψυχισμένων πουλιών», ακόμα και νεαρών ανδρών, των αγχολυτικών και των αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων. Στόχος της κατανάλωσης όλων αυτών των χαπιών και της καταφυγής σε θεραπευτές/ψυχαναλυτές είναι η συντήρηση, η αναστύλωση και η διατήρηση αυτού που η κοινωνία μας υποστηρίζει πως είναι καλό για ΟΛΟΥΣ, η απόλυτη ευτυχία -δηλ. η μονογαμία- αλλά που ταυτόχρονα οι περισσότεροι, δυστυχώς, δεν το αισθάνονται…[1]

 

Γιατί άραγε δεν το αισθάνονται αν αυτή είναι η «ανθρώπινη φύση;». Στο ερώτημα αυτό έρχεται να απαντήσει το βιβλίο Sex at Dawn του Christopher Ryan και της Cacilda Jethá, μια πολύ ενδιαφέρουσα ανθρωπολογική μελέτη.[2] Οι συγγραφείς φέρνουν μια πληθώρα στοιχείων που καταδεικνύουν ότι ο θεσμός της μονογαμίας δεν είναι παρά ένα κοινωνικό κατασκεύασμα. Επιβλήθηκε μέσα στις ταξικές κοινωνίες ώστε να εξυπηρετήσει ένα συγκεκριμένο στόχο: να εξασφαλίσει στους άνδρες «γνήσιους απόγονους» που θα κληρονομούσαν την περιουσία τους. Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί οι κανόνες περί μοιχείας υπήρξαν πάντα πολύ πιο αυστηροί για τις γυναίκες;

 

Αυτή η θεωρία δεν είναι και τόσο καινούρια. Το ίδιο είχε υποστηρίξει και ο Φρίντριχ Ένγκελς ήδη από το 19ο αιώνα στο κλασικό βιβλίο του Η Καταγωγή της Οικογένειας, της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους.[3] Είχε βασιστεί, όπως και οι συγγραφείς του Sex at Dawn, σε ανθρωπολογικά στοιχεία: σε έρευνες που δείχνουν ότι στις φυλές των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών δεν υπήρχε ανισότητα των φύλων ούτε καταπίεση της σεξουαλικότητας. Για το μεγαλύτερο μέρος της ύπαρξης της η ανθρωπότητα ζούσε σε τέτοιες κοινωνίες, κάποιες από τις οποίες επιβιώνουν μέχρι σήμερα σε απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη. Οι ιστορικές πηγές μαρτυρούν ότι η ιδιοκτησιακή αντίληψη των σχέσεων αναπτύχθηκε μαζί με τη δημιουργία του πλεονάσματος (πλούτου) και της ατομικής ιδιοκτησίας.

 

Καλλιεργώντας συναινετικά μη μονογαμικές σχέσεις

 

Σήμερα ευτυχώς δεν έχουμε πια ανάγκη από τη σεξουαλική καταπίεση για να γνωρίζουμε «τίνος είναι το παιδί».  Έτσι, όλο και περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι η καταναγκαστική μονογαμία είναι μια ξεπερασμένη κοινωνική νόρμα που οδηγεί στη δυστυχία – όπως και κάθε μορφή καταναγκασμού, άλλωστε. Γι’ αυτό και αναζητούν άλλες λύσεις, καλλιεργώντας τις ανοιχτές, δηλαδή τις συναινετικά μη μονογαμικές, σχέσεις.

 

Αυτός ο τρόπος ζωής αφορά κάθε φύλο και σεξουαλικό προσανατολισμό και μπορεί να παίρνει ποικίλες μορφές. Στην Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια γνωρίζει διάδοση το swinging, γνωστό και ως «ανταλλαγή συντρόφων». Πρόκειται για συνευρέσεις ανάμεσα σε διαφορετικά ζευγάρια, οι οποίες ενίοτε μπορεί να περιλαμβάνουν και μεμονωμένα άτομα. Υπάρχουν επίσης οι «μονογαμοειδείς» (αγγλ. monogamish) σχέσεις: τα μέλη ενός ζευγαριού συμφωνούν ότι μπορεί να έχουν σεξουαλικές επαφές με τρίτα άτομα, χωρίς όμως να δημιουργούν δεσμούς μαζί τους.

 

Αλλά και οι πολυσυντροφικές σχέσεις εμφανίζονται με ποικίλες μορφές. Κάποιες δίνουν έμφαση στην ανεξαρτησία, όπως η ανεξάρτητη πολυσυντροφικότητα (solo polyamory). Σε άλλες περιπτώσεις, ένα ζευγάρι μπορεί να ακολουθεί το παραδοσιακό σχήμα «γάμος και παιδιά», ενώ παράλληλα τα μέλη του διατηρούν συναινετικά ερωτικές σχέσεις με τρίτα πρόσωπα. Βέβαια, τώρα πια υπάρχουν στο εξωτερικό και χιλιάδες πολυσυντροφικές οικογένειες: τρεις ή περισσότεροι άνθρωποι μοιράζονται το σπίτι και τα οικονομικά τους και, αν έχουν παιδιά, τα ανατρέφουν από κοινού. Κατά καιρούς εμφανίζονται και στη χώρα μας τέτοιες οικογένειες, όμως λόγω της κοινωνικής κατακραυγής παραμένουν «μέσα στην ντουλάπα» ή φεύγουν στο εξωτερικό.

 

Θα αναρωτιέστε ίσως πόσο εύκολο είναι να συμβιώνει κανείς με δύο ή περισσότερα άτομα. Η απάντηση είναι πως καμιά σχέση δεν είναι εύκολη. Ας μην ξεχνάμε ότι παγκοσμίως το 50% των γάμων καταλήγει σε διαζύγιο, ενώ στο υπόλοιπο 50% τα ζευγάρια έρχονται αντιμέτωπα με πολλαπλά προβλήματα. Ας δούμε τι λέει πάνω στο θέμα η Susan Rosenthal, η οποία μελετάει τα θέματα των ανθρώπινων σχέσεων από μια μαρξιστική οπτική:

 

Η οικογένεια της εργατικής τάξης έχει μια και μόνο λειτουργία: την αναπαραγωγή – την καθημερινή αναπαραγωγή της ενέργειας των εργαζομένων και την αναπαραγωγή της επόμενης γενιάς εργαζομένων. Όταν αφαιρεθεί το ρομαντικό επίχρισμα από το γάμο, απομένει κατά βάση ένα συμβόλαιο όπου δύο πρόσωπα συμφωνούν να φροντίζουν το ένα το άλλο και τα παιδιά τους, επειδή η κοινωνία δεν θα το κάνει.

 

Οι αναπαραγωγικές λειτουργίες που παρείχε το χωριό (συναισθηματική, κοινωνική και υλική υποστήριξη) είναι τώρα ευθύνη του/της συζύγου. Η έννοια του «ρομαντικού έρωτα» δημιουργήθηκε για να στηρίξει αυτή τη στροφή. Το πρώτο ρομαντικό μυθιστόρημα εμφανίστηκε το 1740, ενώ η Jane Austen διέδωσε αυτό το λογοτεχνικό είδος στις αρχές του 19ου αιώνα. Σήμερα, η προώθηση του ρομαντικού έρωτα είναι μια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, το υψηλό ποσοστό διαζυγίων και κατάρρευσης των σχέσεων αποδεικνύει ότι είναι σχεδόν αδύνατο για ένα άτομο να καλύπτει όλες τις ανάγκες του άλλου.[4]

 

Ζούμε στον καπιταλισμό, ένα κοινωνικό σύστημα που βασίζεται στην εκμετάλλευση και την καταπίεση και αποτελεί εμπόδιο στην ικανοποίηση των αναγκών μας. Ταυτόχρονα, το ίδιο σύστημα μας «πουλάει» έναν βολικό μύθο: ότι η ευτυχία είναι μια ατομική υπόθεση που γεννιέται μέσα από τον έρωτα και βρίσκει την ολοκλήρωσή της μέσα στην πυρηνική οικογένεια. Έτσι, στο φαντασιακό μας ο/η σύντροφός μας μεταμορφώνεται σε έναν παντοδύναμο γονιό, ο οποίος θα θέλαμε να μας παρέχει όλη τη στήριξη και τη χαρά που στερηθήκαμε χρόνια ολόκληρα. Αυτή η εξωπραγματική προσδοκία μετατρέπεται συχνά σε ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της σχέσης, καθώς ο αρχικός ενθουσιασμός δίνει τη θέση του στην απογοήτευση και τον θυμό.

 

«Εγώ δεν σε καλύπτω;»

 

Οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν τη μονογαμία και στρέφονται προς την πολυσυντροφικότητα συνειδητοποιούν ότι ένα πρόσωπο δεν μπορεί να τους δίνει όλα όσα έχουν ανάγκη. Αλλά και οι ίδιοι/ες δεν μπορούν να ικανοποιούν όλες τις επιθυμίες του/της συντρόφου τους. Αυτή η συνειδητοποίηση για κάποια άτομα είναι ένα σοκ, το οποίο γκρεμίζει την εξιδανικευμένη εικόνα που είχαν για τον εαυτό τους. Στην προσωπική  μου ζωή, έχω κάνει πολλές συζητήσεις γι’ αυτά τα θέματα με άτομα που θα ήθελαν να συνδεθούν ερωτικά μαζί μου. Το ερώτημα που μου κάνουν είναι «δηλαδή, πιστεύεις ότι εγώ δεν σε καλύπτω;» Η απάντησή μου είναι ότι διαφορετικοί άνθρωποι μας δίνουν διαφορετικά πράγματα, ικανοποιώντας διαφορετικές πλευρές του εαυτού μας. Άλλωστε, αν ένα άτομο μπορούσε να μας τα δίνει όλα, δεν θα χρειαζόμαστε άλλες σχέσεις – οικογενειακές, φιλικές κ.ά.

 

Ας δούμε ένα παράδειγμα: η Μαριάννα και η Γεωργία έχουν μια όμορφη, τρυφερή ερωτική σχέση, όμως η πρώτη λατρεύει το BDSM ενώ η δεύτερη δεν εμπνέεται καθόλου απ’ αυτό. Αν η σχέση τους είναι κλειστή, τι θα συμβεί; Είτε η μία θα πρέπει να στερηθεί κάτι που είναι σημαντικό γι’ αυτήν είτε η άλλη θα πρέπει να πιέσει τον εαυτό της να υποδυθεί έναν ρόλο που δεν της ταιριάζει. Και η μία επιλογή και η άλλη θα δημιουργήσει δυσάρεστα συναισθήματα και μακροχρόνια θα κάνει κακό στη σχέση. Αντίθετα, αν αποφασίσουν να ανοιχτούν σε καινούριες εμπειρίες, τότε η Μαριάννα μπορεί να ικανοποιήσει τις kinky επιθυμίες της με άλλα άτομα – αυτό θα απαλλάξει τη Γεωργία από την πίεση και θα της επιτρέψει να εξερευνήσει τη σεξουαλικότητά της με άλλους ανθρώπους, αν το θέλει.

 

Ας δούμε ένα δεύτερο παράδειγμα: η Αναστασία και ο Σταμάτης ταιριάζουν από πολλές απόψεις και θέλουν να χτίσουν μια σχέση που θα κρατήσει σε βάθος χρόνου. Όμως, η Αναστασία εκτιμάει πολύ την ανεξαρτησία της και θέλει να ζει μόνη στον δικό της χώρο, ενώ ο Σταμάτης νιώθει έντονη την ανάγκη της συμβίωσης. Αν εκείνη επιλέξει να ζήσει μαζί του για να του κάνει το χατίρι, θα χάσει κάτι που είναι σημαντικό για αυτήν. Αν εκείνος συμβιβαστεί και θυσιάσει την ανάγκη της συμβίωσης, θα νιώθει ανικανοποίητος. Μέσα στα πλαίσια της πολυσυντροφικότητας, ο Σταμάτης μπορεί να επιλέξει τη συμβίωση με ένα άλλο πρόσωπο, το οποίο θα αποδέχεται τη σχέση του με την Αναστασία. Κι εκείνη θα μπορεί να διατηρεί την ανεξαρτησία της, καλλιεργώντας παράλληλα ειλικρινείς σχέσεις με άλλα άτομα, εφόσον το επιθυμεί.

 

«Μα οι πολυσυντροφικές σχέσεις είναι δύσκολες!»

 

Ποτέ δεν ισχυριστήκαμε ότι η πολυσυντροφικότητα είναι εύκολη. Για να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου μια ποιοτική σχέση, είτε ανοιχτή είτε κλειστή, χρειάζεται συστηματική προσπάθεια. Είναι απαραίτητο να υπάρχουν στοιχεία όπως η καλή επικοινωνία, η συναισθηματική νοημοσύνη, η διαχείριση συναισθημάτων, η τοποθέτηση ορίων και η δημιουργική επίλυση προβλημάτων. Αυτά συνήθως δεν έρχονται αυθόρμητα – απαιτούν δουλειά, αναζήτηση και αυτογνωσία.

 

Σίγουρα οι πολυσυντροφικές σχέσεις είναι πιο περίπλοκες από τις μονογαμικές γιατί περιλαμβάνουν περισσότερα άτομα. Γι’ αυτό σε διάφορες χώρες έχουν σχηματιστεί συλλογικότητες όπου μπορεί κανείς να ενημερωθεί και να συζητήσει με ανθρώπους που έχουν παρόμοιες εμπειρίες. Οργανώνονται και σχετικές εκδηλώσεις, όπως σεμινάρια και συνέδρια. Έχουν γραφτεί αρκετά βιβλία, ενώ μπορεί κανείς να βρει μια πληθώρα από άρθρα, βίντεο και podcasts. Μια διαδικτυακή έρευνα με τη λέξη polyamory είναι αρκετή για δείξει τον πλούτο και την ποικιλία δραστηριοτήτων που υπάρχει.

 

Αν ενδιαφέρεστε να ζήσετε με πολυσυντροφικό τρόπο, καλά θα κάνετε ν’ αξιοποιήσετε αυτό το τεράστιο υλικό. Ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί μέχρι στιγμής σχετικά με τη διαχείριση των ανοιχτών σχέσεων είναι το Polysecure: Attachment, Trauma and Consensual Nonmonogamy της ψυχοθεραπεύτριας Jessica Fern.[5] Μέσα στις σελίδες του θα βρείτε μια ανάλυση της «θεωρίας του δεσμού» (attachment theory) μαζί με στρατηγικές που βοηθούν ένα άτομο να δημιουργήσει ασφαλείς συνδέσεις με τα αγαπημένα του πρόσωπα αλλά και με τον εαυτό του.

 

Αυτό το τελευταίο – η σχέση μας με τον εαυτό μας – είναι κάτι που συχνά ξεχνιέται στις συζητήσεις περί σχέσεων. Είναι πιο εύκολο να ονειρευόμαστε τον «πρίγκιπα» ή την «πριγκίπισσα» που θα μας φέρει την ευτυχία, παρά να κάνουμε τη δουλειά που χρειάζεται για να θεραπεύσουμε τα τραύματά μας – αυτά που δημιουργήθηκαν μέσα σε μια κοινωνία η οποία μας τραυματίζει ξανά και ξανά.

 

Η δουλειά με τον εαυτό μας και τις/τους συντρόφους μας είναι αναγκαία αλλά … δεν είναι επαρκής. Ως πολυσυντροφικά άτομα, χρειάζεται να αμφισβητήσουμε το όραμα της ατομικής ευδαιμονίας, η οποία θα αναδυθεί σαν την Αφροδίτη μέσα από την όαση που θα φτιάξουμε με τις/τους συντρόφους μας. Η σκληρή αλήθεια είναι πως δεν θα βρούμε και πολλή ευτυχία μέσα σε έναν κόσμο ο οποίος δεν ικανοποιεί τις ανάγκες των ανθρώπων. Γι’ αυτό, παράλληλα με τις προσπάθειες να δημιουργήσουμε μια καλή σχέση με τον εαυτό μας και τα κοντινά μας πρόσωπα, χρειάζεται και ο συλλογικός αγώνας για τη δημιουργία μιας άλλης κοινωνίας. Άλλωστε, η ιστορία έχει δείξει ότι τα μαζικά κινήματα μπορούν να προκαλέσουν βαθιές αλλαγές στη νοοτροπία των ανθρώπων και στον τρόπο ζωής τους. Μέσα από ένα τέτοιο κίνημα, αυτό που ξεδιπλώθηκε με ποικίλες μορφές στη δεκαετία του ’60 και του ’70, γεννήθηκε και η έννοια της πολυσυντροφικότητας.

 

*Η Λίζα Αστερίου σπούδασε ψυχολογία και φιλολογία. Δραστηριοποιείται στο αντιρατσιστικό-αντιφασιστικό, το πολύχρωμο και το γυναικείο κίνημα. Είναι η «μαμά» της ομάδας «Ανοιχτές Σχέσεις», ενώ κατά καιρούς κάνει ομιλίες και βιωματικά εργαστήρια.

Ιστοσελίδα: https://polysyntrofikotita.com/

Facebook: www.facebook.com/anoixtes.sxeseis

Για συμμετοχή στη Λέσχη Συλλογικής Ανάγνωσης του sexpositive.gr  κάνε κλικ εδώ

Join the sexolution: Για συμμετοχή στο sexpositive.gr κάνε κλικ εδώ

 

[1] Σάββας Σαλπιστής, «Μονογαμία και Πολυγαμία», i-psyxologos, 6-7-13, http://www.i-psyxologos.gr/monogamia-poligamia/.

[2] Christopher Ryan and Cacilda Jethá, Sex at Dawn: The Prehistoric Origins of Modern Sexuality (New York: HarperCollins, 2010).

[3] Φρίντριχ Ένγκελς, Η Καταγωγή της Οικογένειας, της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους, μετ. Μαρία Γιαταγάνα (Αθήνα: Θεμέλιο, 1995).

[4] Susan Rosenthal, The Myth of Personal Life Under Capitalism, Susan Rosenthal, 17-2-15, https://susanrosenthal.com/oppression/family-and-gender-oppression/the-myth-of-personal-life-under-capitalism-2/.

[5] Jessica Fern, Polysecure: Attachment, Trauma and Consensual Nonmonogamy (Portland, OR: Thorntree Press, 2020).

  • positiv
  • No Comments

Έρευνα: Δυσφορία από την καταστολή των ενστίκτων πολυέλξης στην Ελλάδα
Έρευνα: Δυσφορία από την καταστολή των ενστίκτων πολυέλξης στην Ελλάδα 1920 1440 positiv
Παντελής Γουναρίδης*
Στην πρόσφατη έρευνά μου διερεύνησα τις συνθήκες κάτω από τις οποίες η καταπίεση του ενστίκτου έλξης προς πολλαπλά άτομα ταυτοχρόνως επηρεάζει αρνητικά το άτομο. Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα απροσδόκητα. Αρχικά, αυτή η έρευνα μελετάει το ευρύ κοινό, δηλαδή τον μέσο Έλληνα και τη μέση Ελληνίδα. Τοποθετείται σε μια κοινωνία βασισμένη στη νόρμα της μονογαμίας, με ελάχιστα περιθώρια για πολυσυντροφικότητα.
Πολυέλξη (polyattraction) είναι η λέξη που διάλεξα ώστε να ορίσω ένα ένστικτο που είναι τόσο κοινό αλλά συζητιέται τόσο σπάνια. Poly– με την σημασία «προς πολλά άτομα» και –attraction που μεταφράζεται ως «έλξη». Πολυέλξη είναι το ένστικτο έλξης προς δύο ή περισσότερα άτομα ταυτοχρόνως, το οποίο δυνητικά δημιουργεί την ανάγκη για ολοκλήρωση μέσω της σύνδεσης με τα υποκείμενα της έλξης. Τι να γίνεται όμως στην περίπτωση που καταπιέζεται αυτή η έλξη και εξωτερικεύεται μόνο προς ένα άτομο τη φορά;
Πιθανά χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν την πολλαπλή έλξη μπορεί να είναι η φυσική εμφάνιση των ατόμων, οι κοινές διαπροσωπικές σχέσεις, ιδιότητες και χαρακτηριστικά των ατόμων αυτών, υποκειμενικές εσωτερικευμένες αναμνήσεις, κίνητρα, φανταστικές σκέψεις ή και συνδυασμοί αυτών.
Παράλληλα, όμως, αντιφατικοί παράγοντες ή μεταβλητές μπορούν να γίνουν εμπόδιο στη διαδικασία της πλήρωσης του ενστίκτου. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν στοιχεία όπως η αισχύνη (ντροπή) προς τον εαυτό ή ο φόβος προς το άγνωστο, ενώ επίσης τα πρότυπα της κοινωνίας παρεμβάλλονται με ποικίλους και σημαντικούς τρόπους.
Αποτελέσματα της έρευνας
Η καταπίεση του ενστίκτου ταυτόχρονης έλξης προς πολλαπλά άτομα δημιούργησε ψυχικό πόνο στα άτομα. Από τα πρόσωπα που συμμετείχαν, 8 στα 10 παρουσίασαν ένστικτα έλξης προς πολλαπλά άτομα, ένα σημαντικά υψηλό ποσοστό. Μόνο 2 στους 10 συμμετέχοντες και συμμετέχουσες δεν παρουσίασαν κανένα χαρακτηριστικό πολυέλξης. Από τους παραπάνω 8 άτομα που εξέφρασαν το ένστικτο της πολυέλξης, το 80% το κατέστειλε, σημειώνοντας παράλληλο ψυχικό πόνο.
Λόγοι που επηρέασαν την καταστολή του ενστίκτου, όπως αναφέρουν οι συμμετέχουσες και οι συμμετέχοντες, είναι η μονοκανονικότητα που επικρατεί στην Ελλάδα, δηλαδή η νόρμα της μονογαμίας, καθώς και η αντιληπτή συναισθηματική επιρροή από τον/τη σύντροφό τους.
Παρατηρούμε πως τα νεότερα άτομα τείνουν συχνότερα προς την πολυσυντροφικότητα, σε αντίθεση με τα πρόσωπα άνω των 34 ετών. Οι άνθρωποι με πανεπιστημιακή εκπαίδευση είχαν αυξημένα ποσοστά καταστολής, έναντι εκείνων με βασική εκπαίδευση. Το ποσοστό καταστολής στους άνδρες ήταν ελαφρώς υψηλότερο από ό,τι στις γυναίκες, όμως οι ίδιοι είχαν συχνότερα ένστικτα έλξης προς πολλαπλά άτομα.
Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να βρείτε τη μελέτη:
https://www.researchgate.net/publication/351638407_Distress_from_suppressing_polyattraction_instincts_in_Greece
(DOI: 10.17605/OSF.IO/EV289)
*Παντελής Γουναρίδης Ψυχολόγος MSc
Facebook: https://www.facebook.com/pantelisgoun
Join the sexolution: Για συμμετοχή στο sexpositive.gr κάνε κλικ εδώ
 
 
  • positiv
  • No Comments

Γιατί δεν είμαστε σεξουαλικά πιστοί;
Γιατί δεν είμαστε σεξουαλικά πιστοί; 250 250 positiv

Λύο Καλοβυρνάς*

Συχνά, το εξωσυντροφικό σεξ δεν αφορά το σεξ αυτό καθ’ αυτό. Δεν ψάχνουμε πάντα τη σεξουαλική εκτόνωση ή κάτι καλύτερο από αυτό που ήδη έχουμε, αλλά και μόνο η ιδέα του «ξένου» λειτουργεί διεγερτικά.

Στους ανθρώπους μας αρέσει να έχουμε ελευθερία επιλογών, ακόμα και αν δεν την ασκούμε. Μας αρέσει να εξερευνούμε και να ανακαλύπτουμε καινούργια πράγματα, αλλά ταυτόχρονα έχουμε βαθιά ανάγκη να έχουμε και σταθερή φωλιά. Ωστόσο, η ύπαρξη αυτής της σταθερής φωλιάς απειλείται από τις εξερευνήσεις μας εκτός φωλιάς. Αυτό ίσως να ακούγεται εγωιστικό, τύπου «και την πίτα ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο», ωστόσο υπάρχουν ζευγάρια που το κατορθώνουν επειδή έχουν πολύ ισχυρό συναισθηματικό δεσμό και νιώθουν ασφαλείς μέσα στη σχέση τους.

Οι σεξουαλικές πράξεις που κάνουμε συμβαίνουν πάντα μέσα σε ένα κοινωνικό και σχεσιακό πλαίσιο. Υπάρχουν πάρα πολλοί λόγοι που κάνουμε ή δεν κάνουμε σεξ, πότε και με ποιον.

Επίσης το τι βρίσκουμε ερωτικό, τι μας εξιτάρει ή αντίθετα μας αφήνει αδιάφορους/ες, είναι και αυτό ταυτόχρονα εξόχως προσωπικό και κοινωνικά επηρεαζόμενο.

Το σεξ μπορεί να είναι αυτοσκοπός αλλά ταυτόχρονα μπορεί να αποτελέσει μια πύλη εισόδου στον κόσμο ενός άλλου ανθρώπου. Απαιτεί έναν βαθμό ευαλωτότητας και οικειότητας, που μπορεί να μας φοβίζει ή/και να μας διεγείρει.

Ταυτόχρονα, το σεξ συχνά συνδέεται με την αίσθηση της παράβασης, σύμφωνα με τον γάλλο θεωρητικό Ζορζ Μπατάιγ· το να παραβαίνουμε κανόνες μας φοβίζει αλλά ταυτόχρονα μας εξιτάρει.

Πώς μπορούμε, λοιπόν, σαν ζευγάρι να διατηρούμε μια σταθερή σχέση μεγάλης οικειότητας και ευαλωτότητας ενώ συγχρόνως παίρνουμε το ηλέκτρισμα από την παράβαση των κανόνων ή τον ενθουσιασμό από το άγνωστο και το καινούργιο;

Ο ερωτισμός σ’ ένα ζευγάρι πολλών ετών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό το πώς αλληλεπιδρά η σεξουαλική διέγερση με τις προκλήσεις και τα εμπόδια που μας βάζει η καθημερινότητας και η ρουτίνα του να αγαπάς. Σύμφωνα με τον Jack Morin (1995), ο ερωτισμός εδράζεται σε τέσσερις πυλώνες:

  • λαχτάρα και προσμονή,
  • παραβίαση των απαγορεύσεων,
  • αναζήτηση εξουσίας/δύναμης και
  • αντιμετώπιση των αμφιβολιών.

Η Perel (2006), βασιζόμενη σε εικοσαετή πείρα σε θεραπεία ζευγαριών, εκφράζει την άποψη ότι η ασφάλεια και η οικειότητα των μακροπρόθεσμων σχέσεων λειτουργεί επιβαρυντικά στο ερωτικό στοιχείο που φέρνει η παραβίαση των κανόνων, ένα στοιχείο που θεωρεί ζωτικής σημασίας για το καλό σεξ.

Η Heiman (1977) θέτει το ερώτημα μήπως ο ερωτισμός πρέπει αναγκαστικά να είναι κοινωνικά μη αποδεκτός ή παραβατικός ώστε να λειτουργεί διεγερτικά στο έπακρον. Ίσως γι’ αυτό στις φαντασιώσεις μας, ένα τεράστιο ποσοστό άνω του 60% και αντρών και γυναικών διεγείρεται από σενάρια που δεν είναι κοινωνικά αποδεκτά (βιασμοί κτλ).

Τέλος, σύμφωνα, με τη θεωρία του συναισθηματικού δεσμού, οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε το σεξ διαφορετικά, ανάλογα με το αν αναπτύξαμε ασφαλή δεσμό με τους γονείς μας κατά την παιδική μας ηλικία.

Ένας επικρατής μύθος που βασίζεται σε αναπόδεικτες θεωρίες της εξελικτικής ψυχολογίας θέλει τους άντρες να μπορούν να κάνουν σεξ χωρίς συναίσθημα (ήταν ένα σκέτο πήδημα, δεν σημαίνει για μένα τίποτα) ενώ τις γυναίκες να κάνουν σεξ μόνο όταν υπάρχει συναίσθημα (αν η γυναίκα ξενοπηδήξει, η σχέση για εκείνη έχει ήδη τελειώσει). Αυτή η μανιχαϊστική διχοτόμηση κατά φύλο αδικεί και τους άντρες και τις γυναίκες, βάζοντάς μας σε στενά καλούπια και απαιτώντας συγκεκριμένες «αντρικές» και «γυναικείες» συμπεριφορές. Ο άντρας που θέλει να αναπτύξει οικειότητα και να νιώσει συναίσθημα για να κάνει σεξ επειδή δεν λειτουργεί σαν άγρια μηχανή πηδήματος θεωρείται πιο «φλούφλης»· η γυναίκα που γουστάρει να κάνει σεξ μ’ έναν άγνωστο χωρίς να βγει μια δεκαριά ραντεβού και να μάθει για τον εσωτερικό του κόσμο θεωρείται «πουτάνα».

Φορτωνόμαστε πολλές στερεοτυπικές αντιλήψεις για το σεξ και τη σημασία του σε μια ερωτική σχέση. Ωστόσο, η θέση που έχει το σεξ στη ζωή ενός ζευγαριού ποικίλει ανάλογα με το ζευγάρι. Έχουμε την τύχη στην εποχή μας πλέον να μπορούμε ως ζευγάρια να γράψουμε το δικό μας σενάριο για το πώς μας ταιριάζει να είναι και η σχέση μας και η σεξουαλική μας ζωή, χωρίς να αποδεχόμαστε υπάκουα και αβασάνιστα τις νόρμες που ίσχυαν μέχρι πρόσφατα.

Το να βρούμε ποιο σενάριο σεξουαλικής και συναισθηματικής πίστης ταιριάζει σ’ εμάς σαν ζευγάρι έχει ζωτική σημασία για τη μακροημέρευση της σχέσης μας. Όταν ο συναισθηματικός μας δεσμός είναι γερός, το να βρούμε αυτό το σενάριο είναι πολύ ευκολότερο και λιγότερο απειλητικό.

Για ποιους λόγους κάνουμε σεξ;

Οι άνθρωποι, όπως και τα υπόλοιπα ανώτερα θηλαστικά, κάνουμε σεξ για πολλούς λόγους. Είναι χρήσιμο να κάνουμε τις εξής ερωτήσεις στον εαυτό μας αλλά και σαν ζευγάρι:

  • Για εκτόνωση; Γιατί έχω καύλες;
  • Για να αποφύγω την οικειότητα;
  • Για να έρθω κοντά με κάποιον; Συναισθηματικά; Σωματικά;
  • Για να γνωρίσω κάποιον;
  • Γιατί είναι ευχάριστη ασχολία, καλύτερη από κάτι άλλο που έχω να κάνω;
  • Για να νιώσω ότι κάποιος ενδιαφέρεται για μένα;
  • Για να νιώσω ότι είμαι επιθυμητός;
  • Για να μη σκέφτομαι άλλα που με προβληματίζουν;

Χρησιμοποιούμε το σεξ για να ικανοποιήσουμε πολλές και διάφορες ανάγκες μας:

Σωματικές ανάγκες

  • μειώνει το άγχος («με χαλαρώνει»)
  • απόλαυση («μου φέρνει μεγάλη ηδονή»)
  • μας χαρίζει νέες εμπειρίες («είχα περιέργεια για μια σεξουαλική πράξη ή ένα άτομο»)
  • ο/η παρτενέρ είναι πολύ καυλωτικός/ή («με διέγειρε ο συγκεκριμένος άνθρωπος»)

Ανάγκες που αφορούν στόχους μας

  • πρακτικές επιθυμίες («θέλω να κάνω παιδί»)
  • κοινωνικό κύρος («θέλω να νιώσω δημοφιλής»)
  • εκδίκηση («θέλω να πληγώσω κάποιον»)

Συναισθηματικές ανάγκες

  • έρωτας και δέσιμο («θέλω να νιώσω κοντά του/της»)
  • για να εκφραστώ («θέλω να σου δείξω πόσο σε αγαπώ, σε εκτιμώ»)
  • για να δώσω απόλαυση σε κάποιον που αγαπώ

Ανασφάλειες

  • ενίσχυση της αυτοπεποίθησης («επιζητώ την προσοχή ή την επιβεβαίωση των άλλων»)
  • αίσθηση καθήκοντος ή πίεσης («δεν μπορούσα να πω όχι», «ήθελε πολύ ο άλλος»)
  • για να διατηρήσω μια σχέση («αν δεν του/της κάτσω, θα με εγκαταλείψει»)

Επιβεβαίωση, ένωση, περιπέτεια, ενθουσιασμός, εθισμός, ντοπάρισμα, χειραγώγηση, ηδονή/απόλαυση – το σεξ καλύπτει πολλές και διάφορες ανθρώπινες ανάγκες.

Βιβλιογραφία:

  • Perel, E. (2006). Mating In Captivity: Reconciling The Erotic And The Domestic. New York: Harper Collins.
  • Heiman, J. R. (1977). A psychophysiological exploration of sexual arousal patterns in females and males. Psychophysiology, 14, 266–274.
  • Bataille, G. (1986). Eroticism: Death And Sensuality (M. Dalwood, Trans.). San Francisco: City Lights Books. (Original work published 1957)
  • Morin,  J. (1995). The Erotic Mind: Unlocking The Inner Sources Of Sexual Passion And Fulfilment. New York: Harper Collins

*Ο Λύο Καλοβυρνάς είναι ψυχοθεραπευτής και σύμβουλος ψυχικής υγείας. Από το 2002, εργάζεται στον τομέα της ψυχικής υγείας, κάνοντας ατομικές συνεδρίες, ομάδες αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης για γυναίκες και άντρες, ομάδες αυτογνωσίας για γκέι άντρες και πολλά βιωματικά εργαστήρια για διάφορα θέματα, όπως η (μη) μητρότητα, η σεξουαλικότητα, η γυναικεία σεξουαλική επιθυμία, οι διάφορες μορφές οικογενειακής κακοποίησης, η οικονομική-κοινωνική κρίση κ.ά.Το νέο του βιβλίο: Όταν η αγάπη τολμά να πει το όνομά της: Ομοφυλοφιλία & νέοι τρόποι σεξουαλικής ύπαρξης στη σημερινή Ελλάδα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg τον Μάιο του 2021. Προσωπική ιστοσελίδα: https://www.lyo.gr 

Τη Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου, ο Άρης Δημοκίδης θα συντονίσει μια συζήτηση για την ομοφυλοφιλία με αφορμή το βιβλίο. Η συζήτηση θα γίνει διαδικτυακά μέσω Zoom και θα μπορείτε να θέσετε ερωτήσεις. Παρακολουθήστε την εκδήλωση στο: https://zoom.us/j/94668363681
Βρείτε το βιβλίο: https://www.dardanosnet.gr/…/otan-i-agapi-tolma-na-pei…/

Join the sexolution: Για συμμετοχή στο sexpositive.gr κάνε κλικ εδώ

 

  • positiv
  • No Comments

Αγαπάω τον/τη σύντροφό μου αλλά θέλω σεξ και με άλλους/ες
Αγαπάω τον/τη σύντροφό μου αλλά θέλω σεξ και με άλλους/ες 250 250 positiv

Του Λύο Καλοβυρνά*

Είναι φυσιολογικό να αγαπάω ειλικρινά τον/τη σύντροφό μου, αλλά ταυτόχρονα να θέλω σεξ και με άλλους/ες;

Πολλές/οί θα απαντήσουν όχι. Όπως μαθαίνουμε απ’ όλες τις ταινίες και τα βιβλία, η ερωτική πίστη θεωρείται αναφαίρετο συστατικό μιας σωστής, ποιοτικής, υγιούς ερωτικής σχέσης. Είναι πράγματι έτσι;

Θα ξεκινήσω παραθέτοντας ένα απόσπασμα από ένα μυθιστόρημα του 19ου αιώνα. Ο Ζακ, ήρωας ενός μυθιστορήματος της Γεωργίας Σάνδη, μιλώντας στην αρραβωνιαστικιά του καταγγέλλει τα κυρίαρχα ήθη της εποχής του: «Η κοινωνία θα σας υπαγορεύσει την παρακάτω υπόσχεση: θα ορκιστείτε ότι θα μου είστε πιστή και πειθήνια, δηλαδή ότι δεν θα αγαπήσετε ποτέ άλλον παρά εμένα και ότι θα με υπακούτε σε όλα. Ο πρώτος από αυτούς τους όρκους είναι παραλογισμός, ο άλλος ποταπότητα. Δεν μπορείτε να εγγυηθείτε για τα συναισθήματά σας, ακόμα κι αν ήμουν ο σπουδαιότερος και ο καλύτερος από όλους τους άντρες. Δεν πρέπει να μου υποσχεθείτε πως θα με υπακούτε, γιατί αυτό θα ήταν απαξιωτικό και για τον έναν και για τον άλλον. Αχ, αφήστε ας πάψουμε να συζητάμε για τον γάμο μας· ας μιλήσουμε σαν να επρόκειτο να παραμείνουμε απλώς εραστές.» «Γιατί τότε να παντρευτούμε;» «Γιατί η τυραννία της κοινωνίας δεν μας επιτρέπει να ανήκουμε ο ένας στον άλλον διαφορετικά».

Στις μέρες μας, περίπου 150 χρόνια από τότε που γράφτηκαν τα παραπάνω, την υπακοή της γυναίκας στον άντρα την έχουμε λίγο πολύ ξεπεράσει, ευτυχώς. Όμως εξακολουθούμε να θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχει σεξουαλική πίστη προκειμένου μια ερωτική σχέση να είναι αληθινή και να έχει ποιότητα.

Γάμος: εκεί που (δεν) ζει ο έρωτας

Μέχρι σχετικά πρόσφατα στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, ο γάμος ήταν μια οικονομική επιχείρηση, ένα συμβόλαιο οικονομικής επιβίωσης. Έτσι παραμένει σε πολλά μέρη της υφηλίου.

Όταν γάμος εξυπηρετεί τέτοιες κοινωνικές ανάγκες και επιταγές, η απιστία απειλεί από τη μία πλευρά την οικονομική ασφάλεια της γυναίκας και από την άλλη πλευρά τα κυριαρχικά δικαιώματα του άντρα. Τώρα, όμως, που ο γάμος βασίζεται κατ’ εξοχήν στον έρωτα, την ισοτιμία και το συναισθηματικό μοίρασμα, η απιστία απειλεί κάτι άλλο: τη συναισθηματική μας ασφάλεια.

Είναι ειρωνικό αλλά σε παλιότερες εποχές οι άνθρωποι καταφεύγαμε στην απιστία γιατί εκεί αναζητούσαμε τον αγνό έρωτα, ο οποίος ήταν αδιανόητο να υπάρξει μέσα σ’ ένα γάμο, αλλά τώρα που αναζητούμε την αγάπη στον γάμο, η απιστία τον καταστρέφει.

Η απιστία μας πληγώνει επειδή έχουμε τραφεί με ένα ρομαντικό ιδεώδες, βάσει του οποίου στρεφόμαστε προς κάποιο άτομο, το χρίζουμε σύντροφο και περιμένουμε να μας ικανοποιήσει μια σχεδόν ατελείωτη λίστα αναγκών: Να είναι ο καλύτερος εραστής που είχα ποτέ, ο καλύτερος μου φίλος, το άτομο που εμπιστεύομαι πιο πολύ απ’ όλους, το άτομο που μοιράζεται τα ίδια ενδιαφέροντα και ασχολίες, ο συναισθηματικός μου σύντροφος και ο διανοητικά ίσος μου. Κι εγώ (καλούμαι να) είμαι τα πάντα για εκείνον/η. Είμαι είμαι μοναδική/ός, είμαι απαραίτητος/η, είμαι αναντικατάστατος/η. Είμαι η μία και μοναδική στη ζωή του. Είμαι ο ένας και μοναδικός στη ζωή της. Και η απιστία μου «αποδεικνύει» ότι δεν είμαι. Είναι η απόλυτη προδοσία.

Πόση μονογαμία;

Ο άνθρωπος ως είδος δεν ήταν ποτέ στην ιστορία του απολύτως μονογαμικό πλάσμα. Εκτός από τις περιπτώσεις που ασκούμε την πολυγαμία, είμαστε σειριακά μονογαμικοί: δηλαδή, είμαστε μονογαμικοί με ένα μόνο άτομο τη φορά, για όσο διαρκεί αυτή η σχέση. Δεν ζευγαρώνουμε, με άλλα λόγια, δια βίου, αλλά όταν λήξει η σχέση μας, περνάμε στην επόμενη.

Κατά πόσο είναι στη «φύση» μας να είμαστε μονογαμικοί ή πολυγαμικοί ως είδος είναι ένα εξόχως ακανθώδες θέμα. Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί, με προεξάρχουσα τη «θεωρία της γονεϊκής επένδυσης», η οποία αποπειράται να αιτιολογήσει την υποτιθέμενη μονογαμικότητα των γυναικών και την υποτιθέμενη πολυγαμικότητα των αντρών με βάση την εξελικτική ψυχολογία. Ωστόσο, υπάρχουν πολυάριθμα επιστημονικά επιχειρήματα κατά αυτής της θεωρίας, η οποία εμπεδώνει το στάτους κβο ανισότητας των φύλων με σαθρά επιχειρήματα. Πολλές έρευνες καταρρίπτουν αυτή τη θεωρία.

Στατιστικά, φαίνεται ότι η μονογαμία δεν είναι το φόρτε μας, ούτε στη σημερινή εποχή ούτε ποτέ άλλοτε στην ιστορία του ανθρώπινου είδους. Τα ποσοστά ερωτικής απιστίας κυμαίνονται από 15%-70%, σύμφωνα με έρευνες που διενεργούνται ήδη από το 1948. Οι έρευνες απλώς πιστοποιούν κάτι που ξέρουμε ήδη εμπειρικά: οι άνθρωποι σπάνια παραμένουμε ερωτικά πιστοί.

Πέρα, όμως, από το τι συμβαίνει στην πράξη, είναι η μονογαμία κάτι καλό, ωφέλιμο και επιθυμητό, το οποίο πρέπει να φιλοδοξούμε να κατακτήσουμε;

Αυτή την ερώτηση είναι χρήσιμο να την απαντήσει ο καθένας και η καθεμία μας ξεχωριστά, για τον εαυτό της/του. Δεν χρειάζεται να επικαλούμαστε υποτιθέμενους νόμους της φύσης για να διεκδικήσουμε το μοντέλο σεξουαλικής ζωής που ταιριάζει σ’ εμάς.

Αναμφίβολα, μεγαλώνουμε σε μια κουλτούρα που εξαίρει τη μονογαμία και καταδικάζει τις εξωσυντροφικές σχέσεις ως κεράτωμα, απιστία, απάτη. Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, θεωρώ χρήσιμο να εξετάσουμε για ποια απάτη και ποια απιστία μιλάμε.

Συναισθηματική πίστη ή/και σεξουαλική πίστη;

Απατάω τον/ τη σύντροφό μου αν κάνω σεξ με άλλους ή αν κάνω και το κρύψω ή πω ψέματα ότι δεν έκανα; Υπάρχει διαφορά μεταξύ συναισθηματικής πίστης και σεξουαλικής πίστης;

Οι σεξουαλικές ανάγκες του καθενός και της καθεμιάς μας μπορεί να διαφέρουν. Ως ζευγάρι είναι ωφέλιμο να καθίσουμε κάτω και να σκεφτούμε, καταρχάς μόνοι μας και ύστερα ως ζευγάρι, ποιος τρόπος έκφρασης και βίωσης της σεξουαλικότητάς μας μάς ταιριάζει καλύτερα. Καλούμαστε να απαντήσουμε με ειλικρίνεια στις εξής ερωτήσεις:

  • Τι θεωρούμε συντροφική πίστη; Με ποιους τρόπους ενισχύουμε τη συντροφική πίστη, με ποιους τρόπους θεωρούμε ότι απειλείται;
  • Τι θεωρούμε συντροφική απιστία; Τι συναισθήματα μας προκαλεί και τι φοβόμαστε πραγματικά;
  • Τι κάνουμε με τη σεξουαλική έλξη που νιώθουμε για άλλους/ες; Μιλάμε γι’ αυτή ανοιχτά μεταξύ μας; Αυτό μας απειλεί ή μας εξιτάρει;
  • Επιτρέπουμε το εξωσυντροφικό σεξ; Αν όχι, τι θα κάνουμε αν συμβεί;
    • Συμφωνούμε να το εκμυστηρευτούμε;
    • Συμφωνούμε να το κρατήσουμε κρυφό;
  • Αν το επιτρέπουμε, ποιος τρόπος μας ταιριάζει;
    • Θα προσκαλούμε τρίτους στο κρεβάτι μας; Πώς διαλέγουμε αυτό το άτομο κάθε φορά; Τι κάνουμε αν δεν αρέσει τόσο πολύ στον έναν από μας; Τι κάνουμε αν αυτό το άτομο δείξει να προτιμά τον έναν / τη μία από εμάς περισσότερο;
    • Κάποιοι σύντροφοι αναφέρουν μια αίσθηση περηφάνιας και χαράς όταν το τρίτο άτομο που έχουν προσκαλέσει στο κρεβάτι τους βρίσκει πολύ ελκυστικό τον/τη σύντροφό τους. Μετά το σεξ, συζητάνε ως ζευγάρι για το πώς πέρασαν, τι ένιωσαν, τι τους άρεσε ή όχι.
    • Θα κάνουμε σεξ ξεχωριστά; Αν κάνουμε εξωσυντροφικό σεξ ξεχωριστά, θα ενημερώνουμε ο ένας τον άλλον για το σεξ που κάνουμε; Πριν ή μετά; Κάποια ζευγάρια ερεθίζονται ερωτικά όταν ακούνε για το σεξ που έκανε ή θα μπορούσε να κάνει ο/η σύντροφός τους με κάποιον άλλον και το χρησιμοποιούν ως υλικό στην ερωτική τους ζωή.
    • Τι κανόνες βάζουμε για το εξωσυντροφικό σεξ; Πόσο συχνά; Πού; Λόγου χάρη, κάποια ζευγάρια έχουν συμφωνήσει μια γεωγραφική μονογαμία: Το εξωσυντροφικό σεξ επιτρέπεται μόνο όταν ταξιδεύουμε ή ένας από τους δυο μας βρίσκεται σε άλλη πόλη.
    • Πώς αναδιαπραγματευόμαστε τους κανόνες, αν δούμε ότι τελικά δεν μας ταιριάζουν;
    • Πόσο χρόνο επιτρέπουμε ο ένας στον άλλον να περνάει εκτός σχέσης;
    • Πόση συναισθηματική οικειότητα επιτρέπουμε στις εξωσυντροφικές περιπέτειες; Π.χ., επιτρέπεται να κάνουμε σεξ δεύτερη φορά με τον ίδιο άνθρωπο;
    • Πώς χειριζόμαστε αισθήματα ζήλιας ή τύψεων, αν προκύψουν (και σχεδόν πάντα προκύπτουν, ειδικά στην αρχή);

Μέσα από μελέτες έχει βρεθεί ότι τα ζευγάρια που επιλέγουν τη μη αποκλειστικότητα έχουν καλές πιθανότητες να προσαρμοστούν αρμονικά και θετικά σε αυτό το μοντέλο όταν ισχύουν οι εξής προϋποθέσεις:

  • Και οι δύο σύντροφοι θέλουν η σχέση τους να παραμείνει η πρωταρχική, η σημαντικότερη σχέση.
  • Ως ζευγάρι έχουν ισχυρό συναισθηματικό δεσμό και καλή προαίρεση ο ένας για τον άλλον.
  • Δεν κρατάνε κακίες και αρνητικά συναισθήματα από παλιά γεγονότα που τους πλήγωσαν.
  • Και οι δύο σύντροφοι έχουν παρόμοιες απόψεις για τη μη αποκλειστικότητα.
  • Και οι δύο σύντροφοι αισθάνονται ίσοι στη σχέση και υπάρχει μεγάλος βαθμός εμπιστοσύνης μεταξύ τους.
  • Έχουν επιλέξει ελεύθερα και ισότιμα τη μη μονογαμία, χωρίς εξαναγκασμούς ή συναισθηματικούς εκβιασμούς.
  • Έχουν κάνει σαφείς και ξεκάθαρες συμφωνίες αντί για ασάφεια και αυτοσχεδιασμούς («ας δούμε τι θα κάνουμε αν προκύψει»)

Ωστόσο, για να καταφέρουμε ως ζευγάρι να διαπραγματευτούμε όλα αυτά, προαπαιτείται να τρέφουμε βαθιά εμπιστοσύνη μεταξύ μας και να έχουμε έναν γερό συναισθηματικό δεσμό. Η αρωγή ενός ψυχοθεραπευτή που βοηθά να ενισχυθεί αυτός ο δεσμός δίνει περισσότερες πιθανότητες στο ζευγάρι να αποφύγει τους σκοπέλους.

Βιβλιογραφία

*Ο Λύο Καλοβυρνάς είναι ψυχοθεραπευτής και σύμβουλος ψυχικής υγείας. Από το 2002, εργάζεται στον τομέα της ψυχικής υγείας, κάνοντας ατομικές συνεδρίες, ομάδες αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης για γυναίκες και άντρες, ομάδες αυτογνωσίας για γκέι άντρες και πολλά βιωματικά εργαστήρια για διάφορα θέματα, όπως η (μη) μητρότητα, η σεξουαλικότητα, η γυναικεία σεξουαλική επιθυμία, οι διάφορες μορφές οικογενειακής κακοποίησης, η οικονομική-κοινωνική κρίση κ.ά.Το νέο του βιβλίο: Όταν η αγάπη τολμά να πει το όνομά της: Ομοφυλοφιλία & νέοι τρόποι σεξουαλικής ύπαρξης στη σημερινή Ελλάδα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg τον Μάιο του 2021. Προσωπική ιστοσελίδα: https://www.lyo.gr 

Τον ευχαριστούμε πολύ για την παραχώρηση του άρθρου! Μπορείτε να δείτε την αρχική δημοσίευση εδώ: https://tinyurl.com/msrs8t3v

Enter your
text here