Ανοιχτές Σχέσεις

  • positiv
  • No Comments

Σπάζοντας τα δεσμά της μονοκανονικότητας
Σπάζοντας τα δεσμά της μονοκανονικότητας 2560 1707 positiv 
Photo by Maxime Horlaville on Unsplash

 

Λίζα Αστερίου*

 

Η κυρίαρχη άποψη είναι πως «σοβαρές σχέσεις» είναι μόνο αυτές που χαρακτηρίζονται από αποκλειστικότητα. Μήπως όμως η μονοκανονικότητα (η νόρμα της καταναγκαστικής μονογαμίας) καταλήγει να κάνει ζημιά στην ψυχική μας υγεία αλλά και στις ίδιες τις σχέσεις; Ο κλινικός ψυχολόγος Σάββας Σαλπιστής αναφέρει τα εξής:

 

Η πραγματικότητα μας αναγκάζει να παραδεχθούμε πως η μονογαμική στάση ζωής και το όνειρο για τον έναν και μοναδικό οδηγεί συχνά σε σωρεία προβλημάτων και διαψευσμένων ονείρων, όπως η κακή έως ανύπαρκτη σεξουαλική ζωή μετά από κάποια χρόνια, η συναισθηματική αδιαφορία ή/και κακοποίηση, η ζήλεια, ο έλεγχος του άλλου κλπ. Από τις επιπτώσεις των αρνητικών πλευρών και τη δυστυχία της μονογαμικής ζωής συντηρούνται πολλοί ψυχαναλυτές και από αυτές προέρχεται ένα μεγάλο μέρος των τεράστιων κερδών της φαρμακευτικής βιομηχανίας από την πώληση των Viagra και άλλων βοηθημάτων αποκατάστασης της στυτικής λειτουργίας «ξεψυχισμένων πουλιών», ακόμα και νεαρών ανδρών, των αγχολυτικών και των αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων. Στόχος της κατανάλωσης όλων αυτών των χαπιών και της καταφυγής σε θεραπευτές/ψυχαναλυτές είναι η συντήρηση, η αναστύλωση και η διατήρηση αυτού που η κοινωνία μας υποστηρίζει πως είναι καλό για ΟΛΟΥΣ, η απόλυτη ευτυχία -δηλ. η μονογαμία- αλλά που ταυτόχρονα οι περισσότεροι, δυστυχώς, δεν το αισθάνονται…[1]

 

Γιατί άραγε δεν το αισθάνονται αν αυτή είναι η «ανθρώπινη φύση;». Στο ερώτημα αυτό έρχεται να απαντήσει το βιβλίο Sex at Dawn του Christopher Ryan και της Cacilda Jethá, μια πολύ ενδιαφέρουσα ανθρωπολογική μελέτη.[2] Οι συγγραφείς φέρνουν μια πληθώρα στοιχείων που καταδεικνύουν ότι ο θεσμός της μονογαμίας δεν είναι παρά ένα κοινωνικό κατασκεύασμα. Επιβλήθηκε μέσα στις ταξικές κοινωνίες ώστε να εξυπηρετήσει ένα συγκεκριμένο στόχο: να εξασφαλίσει στους άνδρες «γνήσιους απόγονους» που θα κληρονομούσαν την περιουσία τους. Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί οι κανόνες περί μοιχείας υπήρξαν πάντα πολύ πιο αυστηροί για τις γυναίκες;

 

Αυτή η θεωρία δεν είναι και τόσο καινούρια. Το ίδιο είχε υποστηρίξει και ο Φρίντριχ Ένγκελς ήδη από το 19ο αιώνα στο κλασικό βιβλίο του Η Καταγωγή της Οικογένειας, της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους.[3] Είχε βασιστεί, όπως και οι συγγραφείς του Sex at Dawn, σε ανθρωπολογικά στοιχεία: σε έρευνες που δείχνουν ότι στις φυλές των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών δεν υπήρχε ανισότητα των φύλων ούτε καταπίεση της σεξουαλικότητας. Για το μεγαλύτερο μέρος της ύπαρξης της η ανθρωπότητα ζούσε σε τέτοιες κοινωνίες, κάποιες από τις οποίες επιβιώνουν μέχρι σήμερα σε απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη. Οι ιστορικές πηγές μαρτυρούν ότι η ιδιοκτησιακή αντίληψη των σχέσεων αναπτύχθηκε μαζί με τη δημιουργία του πλεονάσματος (πλούτου) και της ατομικής ιδιοκτησίας.

 

Καλλιεργώντας συναινετικά μη μονογαμικές σχέσεις

 

Σήμερα ευτυχώς δεν έχουμε πια ανάγκη από τη σεξουαλική καταπίεση για να γνωρίζουμε «τίνος είναι το παιδί».  Έτσι, όλο και περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι η καταναγκαστική μονογαμία είναι μια ξεπερασμένη κοινωνική νόρμα που οδηγεί στη δυστυχία – όπως και κάθε μορφή καταναγκασμού, άλλωστε. Γι’ αυτό και αναζητούν άλλες λύσεις, καλλιεργώντας τις ανοιχτές, δηλαδή τις συναινετικά μη μονογαμικές, σχέσεις.

 

Αυτός ο τρόπος ζωής αφορά κάθε φύλο και σεξουαλικό προσανατολισμό και μπορεί να παίρνει ποικίλες μορφές. Στην Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια γνωρίζει διάδοση το swinging, γνωστό και ως «ανταλλαγή συντρόφων». Πρόκειται για συνευρέσεις ανάμεσα σε διαφορετικά ζευγάρια, οι οποίες ενίοτε μπορεί να περιλαμβάνουν και μεμονωμένα άτομα. Υπάρχουν επίσης οι «μονογαμοειδείς» (αγγλ. monogamish) σχέσεις: τα μέλη ενός ζευγαριού συμφωνούν ότι μπορεί να έχουν σεξουαλικές επαφές με τρίτα άτομα, χωρίς όμως να δημιουργούν δεσμούς μαζί τους.

 

Αλλά και οι πολυσυντροφικές σχέσεις εμφανίζονται με ποικίλες μορφές. Κάποιες δίνουν έμφαση στην ανεξαρτησία, όπως η ανεξάρτητη πολυσυντροφικότητα (solo polyamory). Σε άλλες περιπτώσεις, ένα ζευγάρι μπορεί να ακολουθεί το παραδοσιακό σχήμα «γάμος και παιδιά», ενώ παράλληλα τα μέλη του διατηρούν συναινετικά ερωτικές σχέσεις με τρίτα πρόσωπα. Βέβαια, τώρα πια υπάρχουν στο εξωτερικό και χιλιάδες πολυσυντροφικές οικογένειες: τρεις ή περισσότεροι άνθρωποι μοιράζονται το σπίτι και τα οικονομικά τους και, αν έχουν παιδιά, τα ανατρέφουν από κοινού. Κατά καιρούς εμφανίζονται και στη χώρα μας τέτοιες οικογένειες, όμως λόγω της κοινωνικής κατακραυγής παραμένουν «μέσα στην ντουλάπα» ή φεύγουν στο εξωτερικό.

 

Θα αναρωτιέστε ίσως πόσο εύκολο είναι να συμβιώνει κανείς με δύο ή περισσότερα άτομα. Η απάντηση είναι πως καμιά σχέση δεν είναι εύκολη. Ας μην ξεχνάμε ότι παγκοσμίως το 50% των γάμων καταλήγει σε διαζύγιο, ενώ στο υπόλοιπο 50% τα ζευγάρια έρχονται αντιμέτωπα με πολλαπλά προβλήματα. Ας δούμε τι λέει πάνω στο θέμα η Susan Rosenthal, η οποία μελετάει τα θέματα των ανθρώπινων σχέσεων από μια μαρξιστική οπτική:

 

Η οικογένεια της εργατικής τάξης έχει μια και μόνο λειτουργία: την αναπαραγωγή – την καθημερινή αναπαραγωγή της ενέργειας των εργαζομένων και την αναπαραγωγή της επόμενης γενιάς εργαζομένων. Όταν αφαιρεθεί το ρομαντικό επίχρισμα από το γάμο, απομένει κατά βάση ένα συμβόλαιο όπου δύο πρόσωπα συμφωνούν να φροντίζουν το ένα το άλλο και τα παιδιά τους, επειδή η κοινωνία δεν θα το κάνει.

 

Οι αναπαραγωγικές λειτουργίες που παρείχε το χωριό (συναισθηματική, κοινωνική και υλική υποστήριξη) είναι τώρα ευθύνη του/της συζύγου. Η έννοια του «ρομαντικού έρωτα» δημιουργήθηκε για να στηρίξει αυτή τη στροφή. Το πρώτο ρομαντικό μυθιστόρημα εμφανίστηκε το 1740, ενώ η Jane Austen διέδωσε αυτό το λογοτεχνικό είδος στις αρχές του 19ου αιώνα. Σήμερα, η προώθηση του ρομαντικού έρωτα είναι μια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, το υψηλό ποσοστό διαζυγίων και κατάρρευσης των σχέσεων αποδεικνύει ότι είναι σχεδόν αδύνατο για ένα άτομο να καλύπτει όλες τις ανάγκες του άλλου.[4]

 

Ζούμε στον καπιταλισμό, ένα κοινωνικό σύστημα που βασίζεται στην εκμετάλλευση και την καταπίεση και αποτελεί εμπόδιο στην ικανοποίηση των αναγκών μας. Ταυτόχρονα, το ίδιο σύστημα μας «πουλάει» έναν βολικό μύθο: ότι η ευτυχία είναι μια ατομική υπόθεση που γεννιέται μέσα από τον έρωτα και βρίσκει την ολοκλήρωσή της μέσα στην πυρηνική οικογένεια. Έτσι, στο φαντασιακό μας ο/η σύντροφός μας μεταμορφώνεται σε έναν παντοδύναμο γονιό, ο οποίος θα θέλαμε να μας παρέχει όλη τη στήριξη και τη χαρά που στερηθήκαμε χρόνια ολόκληρα. Αυτή η εξωπραγματική προσδοκία μετατρέπεται συχνά σε ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της σχέσης, καθώς ο αρχικός ενθουσιασμός δίνει τη θέση του στην απογοήτευση και τον θυμό.

 

«Εγώ δεν σε καλύπτω;»

 

Οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν τη μονογαμία και στρέφονται προς την πολυσυντροφικότητα συνειδητοποιούν ότι ένα πρόσωπο δεν μπορεί να τους δίνει όλα όσα έχουν ανάγκη. Αλλά και οι ίδιοι/ες δεν μπορούν να ικανοποιούν όλες τις επιθυμίες του/της συντρόφου τους. Αυτή η συνειδητοποίηση για κάποια άτομα είναι ένα σοκ, το οποίο γκρεμίζει την εξιδανικευμένη εικόνα που είχαν για τον εαυτό τους. Στην προσωπική  μου ζωή, έχω κάνει πολλές συζητήσεις γι’ αυτά τα θέματα με άτομα που θα ήθελαν να συνδεθούν ερωτικά μαζί μου. Το ερώτημα που μου κάνουν είναι «δηλαδή, πιστεύεις ότι εγώ δεν σε καλύπτω;» Η απάντησή μου είναι ότι διαφορετικοί άνθρωποι μας δίνουν διαφορετικά πράγματα, ικανοποιώντας διαφορετικές πλευρές του εαυτού μας. Άλλωστε, αν ένα άτομο μπορούσε να μας τα δίνει όλα, δεν θα χρειαζόμαστε άλλες σχέσεις – οικογενειακές, φιλικές κ.ά.

 

Ας δούμε ένα παράδειγμα: η Μαριάννα και η Γεωργία έχουν μια όμορφη, τρυφερή ερωτική σχέση, όμως η πρώτη λατρεύει το BDSM ενώ η δεύτερη δεν εμπνέεται καθόλου απ’ αυτό. Αν η σχέση τους είναι κλειστή, τι θα συμβεί; Είτε η μία θα πρέπει να στερηθεί κάτι που είναι σημαντικό γι’ αυτήν είτε η άλλη θα πρέπει να πιέσει τον εαυτό της να υποδυθεί έναν ρόλο που δεν της ταιριάζει. Και η μία επιλογή και η άλλη θα δημιουργήσει δυσάρεστα συναισθήματα και μακροχρόνια θα κάνει κακό στη σχέση. Αντίθετα, αν αποφασίσουν να ανοιχτούν σε καινούριες εμπειρίες, τότε η Μαριάννα μπορεί να ικανοποιήσει τις kinky επιθυμίες της με άλλα άτομα – αυτό θα απαλλάξει τη Γεωργία από την πίεση και θα της επιτρέψει να εξερευνήσει τη σεξουαλικότητά της με άλλους ανθρώπους, αν το θέλει.

 

Ας δούμε ένα δεύτερο παράδειγμα: η Αναστασία και ο Σταμάτης ταιριάζουν από πολλές απόψεις και θέλουν να χτίσουν μια σχέση που θα κρατήσει σε βάθος χρόνου. Όμως, η Αναστασία εκτιμάει πολύ την ανεξαρτησία της και θέλει να ζει μόνη στον δικό της χώρο, ενώ ο Σταμάτης νιώθει έντονη την ανάγκη της συμβίωσης. Αν εκείνη επιλέξει να ζήσει μαζί του για να του κάνει το χατίρι, θα χάσει κάτι που είναι σημαντικό για αυτήν. Αν εκείνος συμβιβαστεί και θυσιάσει την ανάγκη της συμβίωσης, θα νιώθει ανικανοποίητος. Μέσα στα πλαίσια της πολυσυντροφικότητας, ο Σταμάτης μπορεί να επιλέξει τη συμβίωση με ένα άλλο πρόσωπο, το οποίο θα αποδέχεται τη σχέση του με την Αναστασία. Κι εκείνη θα μπορεί να διατηρεί την ανεξαρτησία της, καλλιεργώντας παράλληλα ειλικρινείς σχέσεις με άλλα άτομα, εφόσον το επιθυμεί.

 

«Μα οι πολυσυντροφικές σχέσεις είναι δύσκολες!»

 

Ποτέ δεν ισχυριστήκαμε ότι η πολυσυντροφικότητα είναι εύκολη. Για να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου μια ποιοτική σχέση, είτε ανοιχτή είτε κλειστή, χρειάζεται συστηματική προσπάθεια. Είναι απαραίτητο να υπάρχουν στοιχεία όπως η καλή επικοινωνία, η συναισθηματική νοημοσύνη, η διαχείριση συναισθημάτων, η τοποθέτηση ορίων και η δημιουργική επίλυση προβλημάτων. Αυτά συνήθως δεν έρχονται αυθόρμητα – απαιτούν δουλειά, αναζήτηση και αυτογνωσία.

 

Σίγουρα οι πολυσυντροφικές σχέσεις είναι πιο περίπλοκες από τις μονογαμικές γιατί περιλαμβάνουν περισσότερα άτομα. Γι’ αυτό σε διάφορες χώρες έχουν σχηματιστεί συλλογικότητες όπου μπορεί κανείς να ενημερωθεί και να συζητήσει με ανθρώπους που έχουν παρόμοιες εμπειρίες. Οργανώνονται και σχετικές εκδηλώσεις, όπως σεμινάρια και συνέδρια. Έχουν γραφτεί αρκετά βιβλία, ενώ μπορεί κανείς να βρει μια πληθώρα από άρθρα, βίντεο και podcasts. Μια διαδικτυακή έρευνα με τη λέξη polyamory είναι αρκετή για δείξει τον πλούτο και την ποικιλία δραστηριοτήτων που υπάρχει.

 

Αν ενδιαφέρεστε να ζήσετε με πολυσυντροφικό τρόπο, καλά θα κάνετε ν’ αξιοποιήσετε αυτό το τεράστιο υλικό. Ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί μέχρι στιγμής σχετικά με τη διαχείριση των ανοιχτών σχέσεων είναι το Polysecure: Attachment, Trauma and Consensual Nonmonogamy της ψυχοθεραπεύτριας Jessica Fern.[5] Μέσα στις σελίδες του θα βρείτε μια ανάλυση της «θεωρίας του δεσμού» (attachment theory) μαζί με στρατηγικές που βοηθούν ένα άτομο να δημιουργήσει ασφαλείς συνδέσεις με τα αγαπημένα του πρόσωπα αλλά και με τον εαυτό του.

 

Αυτό το τελευταίο – η σχέση μας με τον εαυτό μας – είναι κάτι που συχνά ξεχνιέται στις συζητήσεις περί σχέσεων. Είναι πιο εύκολο να ονειρευόμαστε τον «πρίγκιπα» ή την «πριγκίπισσα» που θα μας φέρει την ευτυχία, παρά να κάνουμε τη δουλειά που χρειάζεται για να θεραπεύσουμε τα τραύματά μας – αυτά που δημιουργήθηκαν μέσα σε μια κοινωνία η οποία μας τραυματίζει ξανά και ξανά.

 

Η δουλειά με τον εαυτό μας και τις/τους συντρόφους μας είναι αναγκαία αλλά … δεν είναι επαρκής. Ως πολυσυντροφικά άτομα, χρειάζεται να αμφισβητήσουμε το όραμα της ατομικής ευδαιμονίας, η οποία θα αναδυθεί σαν την Αφροδίτη μέσα από την όαση που θα φτιάξουμε με τις/τους συντρόφους μας. Η σκληρή αλήθεια είναι πως δεν θα βρούμε και πολλή ευτυχία μέσα σε έναν κόσμο ο οποίος δεν ικανοποιεί τις ανάγκες των ανθρώπων. Γι’ αυτό, παράλληλα με τις προσπάθειες να δημιουργήσουμε μια καλή σχέση με τον εαυτό μας και τα κοντινά μας πρόσωπα, χρειάζεται και ο συλλογικός αγώνας για τη δημιουργία μιας άλλης κοινωνίας. Άλλωστε, η ιστορία έχει δείξει ότι τα μαζικά κινήματα μπορούν να προκαλέσουν βαθιές αλλαγές στη νοοτροπία των ανθρώπων και στον τρόπο ζωής τους. Μέσα από ένα τέτοιο κίνημα, αυτό που ξεδιπλώθηκε με ποικίλες μορφές στη δεκαετία του ’60 και του ’70, γεννήθηκε και η έννοια της πολυσυντροφικότητας.

 

*Η Λίζα Αστερίου σπούδασε ψυχολογία και φιλολογία. Δραστηριοποιείται στο αντιρατσιστικό-αντιφασιστικό, το πολύχρωμο και το γυναικείο κίνημα. Είναι η «μαμά» της ομάδας «Ανοιχτές Σχέσεις», ενώ κατά καιρούς κάνει ομιλίες και βιωματικά εργαστήρια.

Ιστοσελίδα: https://polysyntrofikotita.com/

Facebook: www.facebook.com/anoixtes.sxeseis

Για συμμετοχή στη Λέσχη Συλλογικής Ανάγνωσης του sexpositive.gr  κάνε κλικ εδώ

Join the sexolution: Για συμμετοχή στο sexpositive.gr κάνε κλικ εδώ

 

[1] Σάββας Σαλπιστής, «Μονογαμία και Πολυγαμία», i-psyxologos, 6-7-13, http://www.i-psyxologos.gr/monogamia-poligamia/.

[2] Christopher Ryan and Cacilda Jethá, Sex at Dawn: The Prehistoric Origins of Modern Sexuality (New York: HarperCollins, 2010).

[3] Φρίντριχ Ένγκελς, Η Καταγωγή της Οικογένειας, της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους, μετ. Μαρία Γιαταγάνα (Αθήνα: Θεμέλιο, 1995).

[4] Susan Rosenthal, The Myth of Personal Life Under Capitalism, Susan Rosenthal, 17-2-15, https://susanrosenthal.com/oppression/family-and-gender-oppression/the-myth-of-personal-life-under-capitalism-2/.

[5] Jessica Fern, Polysecure: Attachment, Trauma and Consensual Nonmonogamy (Portland, OR: Thorntree Press, 2020).

  • positiv
  • No Comments

To Zine της Μαργαρίτας Παραδείση Σπάει τα Στερεότυπα για την Πολυσυντροφικότητα
To Zine της Μαργαρίτας Παραδείση Σπάει τα Στερεότυπα για την Πολυσυντροφικότητα 1440 1440 positiv
Η αγαπημένη μας Μαργαρίτα Παραδείση μιλάει στο Vice  για το νέο της κόμικ και όχι μόνο! Δείτε το άρθρο της Μαργαρίτας για το  sexpositive.gr εδώ
Μια συζήτηση για την polyamorous κοινότητα και τους μύθους γύρω από αυτή. «Πολύς κόσμος πιστεύει ότι μιλάμε μόνο για ένα μπέρδεμα μπουτιών και συντρόφων. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα».

 

Μεγαλώνουμε σε κοινωνίες όπου το ιδανικό του δυαδικού, αποκλειστικού έρωτα κυριαρχεί και παρουσιάζεται ως η αυτονόητη επιλογή. Οι περισσότεροι θεωρούμε ότι δύο είναι οι ερωτικοί δρόμοι που ανοίγονται μπροστά μας: Eίτε θα κάνουμε μονογαμικές σχέσεις, είτε θα περνάμε από τη μία χαλαρή φάση στην άλλη, χωρίς να εμπλεκόμαστε συναισθηματικά.

Υπάρχουν άνθρωποι, όμως, που δεν βλέπουν τον εαυτό τους, ούτε στην πρώτη περίπτωση, ούτε στη δεύτερη. Το πλαίσιο της μονογαμικής σχέσης δεν τους ικανοποιεί, τους φαίνεται ασφυκτικό, δεν καταλαβαίνουν γιατί η αγάπη πρέπει να ταυτίζεται με την αποκλειστικότητα. Από την άλλη, όμως, δεν αναζητούν ούτε την ευκαιριακή σεξουαλική ικανοποίηση, χωρίς συναισθηματική σύνδεση.

«Στους δύο, τρίτος δεν χωρεί», «Η αγάπη θέλει δύο», «Ζήλεια μου, με σένα η καρδιά μου είναι ζωντανή». Παρά το πλήθος των λαϊκών τραγουδιών και γνωμικών που ορκίζονται στον άρρηκτο δεσμό δύο ατόμων και στη ζήλεια ως απόδειξη ερωτικής αγάπης, οι πολυσυντροφικοί άνθρωποι είναι εδώ και διεκδικούν ορατότητα.

Σύμφωνα με τον ιστότοπο polysyntrofikotita.com, «η πολυσυντροφικότητα ή πολυερωτισμός (polyamory) είναι το να διατηρείς σταθερές ερωτικές/συντροφικές σχέσεις με δύο ή περισσότερα πρόσωπα, με τη γνώση και τη συναίνεση όλων των εμπλεκόμενων». Ένας πολυσυντροφικός άνθρωπος μπορεί να διατηρεί ειλικρινείς, παράλληλες σχέσεις ή να είναι μέρος μια τριαδικής, για παράδειγμα, σχέσης. Ο θεμέλιος λίθος των πολυσυντροφικών σχέσεων οποιουδήποτε είδους είναι η ειλικρίνεια και η καλή επικοινωνία – όπως φυσικά θα έπρεπε να συμβαίνει σε κάθε σχέση.

Margarita Paradissi_ photo (2).jpg

H ILLUSTRATOR ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΣΗ.

Η Μαργαρίτα Παραδείση, εικονογράφος με έδρα το Βερολίνο, όταν λέει ότι είναι πολυσυντροφική, συχνά παίρνει την ίδια απάντηση: «Α πα πα, δεν τα μπορώ εγώ αυτά τα μπερδεμένα». Έτσι, αποφάσισε να φτιάξει ένα zine που ξεφεύγει από τις στερεοτυπικές αναπαράστασεις της πολυσυντροφικότητας, με μεγάλες δόσεις χιούμορ.

“It’s not that complicated”, απαντάει χαμογελαστά η 29χρονη Μαργαρίτα, βάζοντάς μας σε σκέψεις και αμφισβητώντας όλα όσα θεωρούσαμε δεδομένα για τις ερωτικές σχέσεις. «Δέκα χαρακτήρες διαφόρων ηλικιών και ιδιοσυγκρασιών, μια πρέζα χιούμορ και τρεις κούπες κουηρίλας –γιατί υπήρχε σε απόθεμα– είναι τα συστατικά του κόμικ».

Η Μαργαρίτα Παραδείση μιλάει στο VICE για το ξεχωριστό zine της, την έρευνα που έκανε για την polyamorous κοινότητα σε Ελλάδα και Γερμανία και τη ζωή της ως καλλιτέχνιδας που αυτοπροσδιορίζεται ως queer και πολυσυντροφική. Ποιος είπε ότι όλοι διεκδικούμε την ευτυχία μας με τον ίδιο τρόπο;

It's not that complicated (04).jpg

ΤΟ ZINE ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΗ “IT’S NOT THAT COMPLICATED”

VICE: Ποια ήταν η πρώτη σου σκέψη για το zine, με θέμα την πολυσυντροφικότητα;
Μαργαρίτα Παραδείση: Το zine προέκυψε με αφορμή την πτυχιακή μου εργασία στο Communication Design. Ήθελα να ασχοληθώ με την πολυσυντροφικότητα, ένα θέμα που με αφορά προσωπικά, για να μπορώ να δουλεύω μερόνυχτα, χωρίς να χάνω το ενδιαφέρον μου. Επέλεξα το κόμικ ως μέσο, διότι πλέον διαβάζεται από πολλές διαφορετικές ηλικίες, από ανθρώπους με διαφορετικά ενδιαφέροντα. Είναι ένα πολύ προσβάσιμο μέσο και μπορεί να σου δώσει ιδέες πιο δύσκολες με τρόπο άμεσο.

Στην πτυχιακή μου υπήρχε και το ερευνητικό κομμάτι με ερωτηματολόγια προς ομάδες πολυσυντροφικών ατόμων στην Ελλάδα, τη Γερμανία και σε άλλες χώρες. Προσέγγισα ακριβώς 299 πολυσυντροφικά άτομα, μη τυχόν και στρογγυλέψει ο αριθμός (γελάει). Από την Ελλάδα, μίλησα με 83 άτομα και τα παιδιά από την ομάδα «Ανοιχτές Σχέσεις» του πολυσυντροφικού ακτιβισμού στην Αθήνα με βοήθησαν πολύ.

“It’s not that complicated”. Πώς προέκυψε ο τίτλος;
Το κλασικό σχόλιο που ακούει κανείς όταν κάνει coming out ως πολυσυντροφικό άτομο είναι «Α πα πα, δεν τα μπορώ εγώ αυτά τα μπερδεμένα». Αυτό μου είπε και μια φίλη μου σε μια συζήτηση που είχαμε για την πολυσυντροφικότητα. Πολύς κόσμος –λογικό αν δεν ξέρει- έχει στο μυαλό του ότι μιλάμε μόνο για ένα μπέρδεμα μπουτιών, συντρόφων και μη συναινετικών καταστάσεων, πράγμα που απέχει πολύ από την πραγματικότητα.

It's not that complicated (03).jpg

Πότε έκανες coming out ως πολυσυντροφική;
Πριν από δυόμιση χρόνια. Μέχρι τότε, υπήρχε ως σκέψη αλλά η πραγματική συνειδητοποίηση έγινε εκείνη τη χρονική στιγμή.

Σε μικρότερη ηλικία προσπαθούσες να διατηρήσεις μονογαμικές σχέσεις και ένιωθες να πιέζεσαι;
Προηγουμένως είχα πάντοτε μονογαμικές σχέσεις που οι περισσότερες ήταν και μακροχρόνιες, επειδή είμαι άνθρωπος των σχέσεων. Καταλάβαινα τη συνθήκη του κλειστού σχήματος ως κάτι που έχουμε συμφωνήσει με τον/τη σύντροφο και άρα για αυτό το τηρούμε, αλλά δεν ένιωθα ότι έτσι πρέπει να είναι πάντα. Δηλαδή, στο μυαλό μου δεν ήταν ποτέ η μία και μοναδική οδός.

Από τις μονογαμικές σχέσεις, πώς φτάνεις στο σημείο να πεις ότι τελικά είμαι πολυσυντροφική;
Η πορεία ήταν αρκετά περίεργη και σίγουρα μη γραμμική. Υπήρξαν πολλές διαφορετικές συνειδητοποιήσεις που συναντήθηκαν κάποια στιγμή κι έγιναν ένα. Το έναυσμα ήρθε όταν βρέθηκα να μένω στο εξωτερικό και η τότε σχέση μου βρισκόταν στην Ελλάδα. Διατηρούσαμε τη σχέση εξ αποστάσεως και άρχισα να σκέφτομαι ότι θα με χαροποιούσε πάρα πολύ αν ο άνθρωπός μου ζούσε τη συντροφικότητα και ικανοποιούσε τις ανάγκες και τις επιθυμίες του με κάποιον που θα ήταν εκεί για αυτόν, στην ίδια χώρα.

Margarita Paradissi_ photo (3).jpg

Όταν αυτό το εξέφρασες, ποια ήταν η αντίδραση του συντρόφου σου;
Υπήρξαν πολλές συζητήσεις –από τις πιο όμορφες, αλλά δύσκολες συζητήσεις που έχω κάνει σε σχέσεις- που μας έφεραν πιο κοντά στο να συνειδητοποιήσουμε τι θέλει ο καθένας. Οπότε, ο άνθρωπος μου έδωσε την ευχή του και μου είπε ότι δεν είναι για αυτόν. Η σχέση έληξε με πολύ καλό τρόπο και αυτό μου έδωσε το έναυσμα να ανοιχτώ και να ψάξω ανθρώπους που να έχουν μια μεγαλύτερη εμπειρία, για να μου δώσουν και περισσότερα ερεθίσματα.

Ευτυχώς στη Γερμανία, οι πολυσυντροφικές κοινότητες είναι πολλές και πολύ ενδιαφέρουσες. Υπάρχουν μικρές ομάδες σε τοπικό επίπεδο, σε κάθε γωνιά της χώρας, οι οποίες είναι πολύ inclusive.

Απ’ όταν ξεκίνησες να εξερευνάς αυτόν τον κόσμο έχεις κάνει παράλληλες, ανεξάρτητες μεταξύ τους σχέσεις ή έχεις εμπλακεί, για παράδειγμα, σε μια τριαδική σχέση με άλλα δύο άτομα;
Απ’ όλα. Έχω υπάρξει σε τριαδικές σχέσεις, αλλά δεν έτυχε να ευδοκιμήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, επειδή ο καθένας ήταν και από μια διαφορετική χώρα και ήταν δύσκολο. Εγώ συνήθως τις ερωτικές μου σχέσεις τις δομώ με έναν άνθρωπο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είμαι αρνητική σε άλλους σχηματισμούς. Γενικά, μου αρέσει να χρησιμοποιώ τις ταμπέλες ως μέσο επικοινωνίας για να καταλαβαινόμαστε και όχι για να αποκλείουμε καταστάσεις.

Πώς λειτουργεί μια τριαδική σχέση;
Θέλει πολλή δουλειά και υπομονή. Χρειάζεται πολύ καλή επικοινωνία – όπως και σε κάθε σχέση, βέβαια. Πρέπει τα άτομα να είναι πολύ συνειδητοποιημένα και να έχουν γνώση των ορίων του άλλου, σεβασμό και διάθεση συνδιαλλαγής.

Φαντάζομαι ότι τα πράγματα πρέπει να είναι πολύ ξεκάθαρα από την αρχή.
Στη μία από τις δύο περιπτώσεις, ήταν όντως έτσι. Στην άλλη περίπτωση που δεν ήταν ξεκάθαρα τα πράγματα, συνειδητοποιήσαμε και τα τρία μέλη ότι έπρεπε να γίνει μια σοβαρή συζήτηση μεταξύ μας, για να είμαστε όλοι καλά και αγαπημένοι.

Τι φύλου ήταν τα άτομα στις σχέσεις αυτές;
Στη μία περίπτωση ήταν μία γυναίκα κι ένας άνδρας και στην άλλη περίπτωση ήταν ένα non-binary άτομο και μία γυναίκα. Είμαι pansexual, το οποίο σημαίνει ότι συνάπτω σχέσεις με άτομα διαφορετικών φύλων, αλλά και ανεξαρτήτως φύλου. Έχω υπάρξει σε σχέσεις με non-binary συντρόφους, έχω κάνει ομόφυλες και ετερόφυλες σχέσεις. Γενικά, αυτοπροσδιορίζομαι ως ξεκάθαρα queer.

It's not that complicated (01).jpg

Ας επιστρέψουμε στο zine. Τι χαρακτήρες πρωταγωνιστούν και τι σχέσεις περιγράφονται;
Ο στόχος μου όταν ξεκίνησα αυτό το πρότζεκτ ήταν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ηρώων να είναι queer. Κάτι άλλο πολύ σημαντικό για μένα ήταν να είναι όσο πιο συμπεριληπτικό γίνεται. Με ενδιέφερε πολύ η ορατότητα των ερωτικών σχέσεων της μέσης και της τρίτης ηλικίας, γι’ αυτό και επέλεξα συνειδητά πολύ χαρακτήρες να ανήκουν σε αυτές τις ομάδες.

Γενικά, οι χαρακτήρες μπλέκονται μεταξύ τους με απροσδόκητους τρόπους και το κόμικ παίζει με τον τίτλο του “It’s not that complicated” και με το κατά πόσο είναι ή δεν είναι πολύπλοκες οι πολυσυντροφικές σχέσεις. Τι τις καθιστούν πολύπλοκες; Η ίδια η φύση τους ή το σύστημα μέσα στο οποίο εντάσσονται, το οποίο δεν είναι το πιο φιλόξενο;

Μέσα απ΄το zine, τι θέλεις να πεις;
Θέλω να προβληματίσω ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχει τύχει να προβληματιστούν ως προς τον σχεσιακό τους προσανατολισμό. Μ΄ ενδιαφέρει να εξετάσω κάποια θέματα που τα θεωρούμε δεδομένα, υπό ένα πρίσμα αμφισβήτησης. Σίγουρα, με ενδιαφέρει πάρα πολύ η ορατότητα και η αντιπροσώπευση της queer και της polyamorous κοινότητας στα μέσα.

Ποιος, πιστεύεις, είναι ο συνηθέστερος μύθος που ακολουθεί τους polyamorous ανθρώπους;
Αυτό είναι πολύ εύκολο. Ο κυριότερος μύθος είναι ότι τα πολυσυντροφικά άτομα είναι πάρα πολύ greedy (σ.σ. άπληστα), ότι θέλουν πάρα πολύ σεξ και ότι κάνουν πολύ περισσότερο σεξ από τα μονογαμικά άτομα, πράγμα που δεν ισχύει. Γενικά, είναι μύθος ότι όλα στην πολυσυντροφικότητα κινούνται γύρω από το σεξ. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.

Οι πολυσυντροφικές σχέσεις, όπως λέει και η ίδια η λέξη, έχουν να κάνουν με τη συντροφικότητα, με τις σχέσεις αυτές καθ’ αυτές. Εννοείται ότι πολλές φορές μπορεί να μην υπάρχει το σεξ, ως κομμάτι μιας ερωτικής σχέσης, αν για παράδειγμα ένα από τα μέλη της σχέσης είναι asexual.

Τι είναι αυτό που όλοι θέλουν να μάθουν για τα πολυσυντροφικά άτομα και σε ρωτάνε συνεχώς;
Η συνηθέστερη ερώτηση είναι «δεν ζηλεύεις;». Υπάρχει κόσμος που θεωρεί ότι η ζήλεια στις πολυσυντροφικές σχέσεις δεν υπάρχει, λες και είμαστε άτομα με μαγικές δυνάμεις και δεν βιώνουμε όλη την γκάμα των ανθρώπινων συναισθημάτων. Άλλος κόσμος θα σκεφτεί το αντίθετο: ότι υπάρχει πολύ έντονη ζήλεια, αλλά την καταπίνουμε. Τίποτα από αυτά στις όμορφες και υγιείς καταστάσεις δεν συμβαίνει.

Η ζήλεια είναι απολύτως φυσιολογικό να υπάρχει. Το ζήτημα είναι τι κάνουμε μαζί της. Φυσικά, αν ζηλέψω θα το επικοινωνήσω στον/στη σύντροφό μου, γνωρίζοντας ότι είμαι σε ένα ασφαλές πλαίσιο, όπου μετά θα το συζητήσουμε και θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό. Ποιες είναι οι ανασφάλειες και οι φόβοι πάνω στους οποίους πατάει αυτό το συναίσθημα, πώς μπορεί ο/η σύντροφος μου να με βοηθήσει και πώς μπορώ εγώ να βοηθήσω την κατάσταση.

It's not that complicated (06).jpg

Έχεις δεχτεί κάποιου είδους διάκριση ως polyamorous άτομο;
Ναι, σίγουρα, αλλά πολύ λιγότερο σε σχέση με διακρίσεις που έχουν να κάνουν με άλλα κομμάτια ταυτότητας. Το ότι το coming-out μου ως polyamorous έγινε στα μισά της δεκαετίας των 20 και όχι στα 18 με όπλισε με μεγαλύτερη επιμονή και υπομονή.

Πιστεύεις ότι υπάρχει πολυφοβία (οι προκαταλήψεις εις βάρος των πολυσυντροφικών και πολυγαμικών ατόμων);
Σίγουρα. Φαίνεται σε πολλές πτυχές της ζωής και της κουλτούρας μας. Πόσα τραγούδια υπάρχουν που δεν χειρίζονται μια γλώσσα κτητική και τη ζήλεια δεν την θεωρούν δείγμα αγάπης και στην τραγικότερή της μορφή δικαιολογία βίας έναντι του/της συντρόφου; Η κουλτούρα μας είναι αμιγώς μονογαμική και μονοκανονική.

Υπάρχει το ιδανικό της δυαδικής, αποκλειστικής αγάπης, η οποία έχει συγκεκριμένα σημεία-κλειδιά: γνωρίζεστε, συγκατοικείτε, παντρεύεστε, κάνετε παιδιά. Είναι τόσο συγκεκριμένα τα βήματα, που αν θέλει κανείς να κάνει κάτι διαφορετικό –όχι επειδή είναι αντιδραστικός, αλλά επειδή θέλει να είναι αυθεντικός– δεν είναι εύκολο.

Η κλασική ερώτηση τις ελάχιστες φορές τον χρόνο που μπορεί να βρεθώ με την ευρύτερη οικογένεια είναι «Πότε θα παντρευτείς; Παιδιά θα κάνεις;» και λέω «εμένα δεν με αφορά αυτό, είμαι πολύ ευτυχισμένη».

Στο πρώτο ραντεβού, θα το πεις κατευθείαν ότι είσαι polyamorous;
Ναι, ξεκάθαρα, διότι είναι σημαντικό ο άνθρωπος που έχω απέναντί μου να ξέρει περί τίνος πρόκειται και να μπορεί να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει με αυτό. Προσωπικά, δεν με αφορά να βγω ραντεβού με μη πολυσυντροφικά άτομα, διότι δεν έχω ενέργεια να δώσω σε μια κατάσταση, όπου ο άλλος αμφιταλαντεύεται και είναι στη φάση που προσπαθεί να βρει τι του ταιριάζει καλύτερα, όπως δεν θα έβγαινα και με έναν straight άνθρωπο, πλέον.

Σε ένα άλλο πλαίσιο, για παράδειγμα σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον, θα το μοιραστείς;
Αυτό είναι μια ιδιαίτερη συνθήκη, όπου η θέση μου είναι πάντα πιο λεπτή. Εκεί, πάντα σφυγμομετρώ την κατάσταση και τις διαθέσεις του απέναντί μου. Θα πω ότι είμαι polyamorous, αν νιώθω ότι είναι safe να εκφραστώ, αλλιώς θα το αποσιωπήσω.

It's not that complicated (08).jpg

Έχοντας ζήσει χρόνια στη Γερμανία, βλέπεις διαφορές στο πώς αντιμετωπίζονται τα polyamorous άτομα, σε σχέση με την Ελλάδα;
Ναι, έχω δει μεγάλες διαφορές. Στην Ελλάδα, ευτυχώς γίνονται κάποια πολύ σωστά βήματα, όμως υπάρχει ακόμα πάρα πολύς δρόμος. Στη Γερμανία, έχω την αίσθηση –εξαρτάται, φυσικά,  και από το μέρος, άλλο το Βερολίνο, άλλο η Βαυαρία που έμενα πριν– ότι υπάρχει μια ωριμότητα, παιδεία και ακτιβισμός γύρω από το θέμα.

Πώς φαντάζεσαι το μέλλον της πολυσυντροφικής κοινότητας;
Θα ήθελα να υπάρχει πολύ περισσότερη παιδεία και πολύ πιο σωστή αναπαράσταση και εκπροσώπηση στα μέσα, αλλά και σε πολιτικό επίπεδο, ώστε οι άνθρωποι να είναι ελεύθεροι να επιλέγουν πραγματικά τον τρόπο ζωής που τους εκφράζει και που τους κάνει ευτυχισμένους. Ό,τι κι αν κάνουμε σ’ αυτή τη ζωή, το διακύβευμα είναι να είμαστε ευτυχισμένοι. Εν τέλει, γιατί να μην είμαστε ή να είμαστε μόνο με έναν τρόπο;

Προσωπικά, είσαι ευτυχισμένη;
Πολύ. Ειδικά τώρα που έχω έρθει στην Ελλάδα και ζω λίγο καλοκαίρι. Σήμερα, ξεκίνησα να κοιτάζω πάλι το κόμικ, γιατί θέλω να «τρέξω» και το δεύτερο μέρος, τώρα που βρήκα χρόνο. Θα είναι η συνέχεια του ίδιου zine, με καινούριες ιστορίες των χαρακτήρων.

Μπορείτε να παραγγείλετε το “It’s not that complicated”, στέλνοντας προσωπικό μήνυμα στο Facebook της Μαργαρίτας Παραδείση (margarita.paradissi) ή στο Ιnstagram (margaritaparadissi).

Πηγή: vice

  • positiv
  • No Comments

Ναι, είμαι ο κακός της ιστορίας σου!
Ναι, είμαι ο κακός της ιστορίας σου! 500 500 positiv

Ναι, είμαι ο κακός της ιστορίας σου!

“We are all the villain in someone’s story”

Ως πολυσυντροφικός έχω μάθει ότι ανεξάρτητα από το τι θα κάνεις ή θα πεις θα είσαι πάντα ο κακός στις ιστορίες κάποιων. Παρότι οι άνθρωποι τείνουν να είναι ευγενικοί μπροστά μου (με μερικές αστείες ή εξοργιστικές, όπως το πάρεις, εξαιρέσεις) όταν τους μιλάω για τη συναινετική μη μονογαμία έχω καταλάβει κυρίως από σχόλια και συζητήσεις στο διαδίκτυο ότι και μόνο η λέξη πολυσυντροφικότητα είναι red flag για πολύ κόσμο. Άτομα που σχολιάζουν με βρισίδια συνεντεύξεις μου ή άρθρα για την πολυσυντροφικότητα, άτομα που γράφουν δημόσια ότι τα πολυσυντροφικά άτομα είναι συναισθηματικά κενά, επιφανειακά, γλίτσες, ανήθικα, σεξομανείς, σχεσοφοβικά, νάρκισσοι, ψώνια και ένα σωρό ακόμα γενικευτικές μπούρδες, άτομα που θεωρούν ότι θα τα αναγκάσεις να γίνουν πολυσυντροφικά τα ίδια απλά και μόνο επειδή ανέφερες τον σχεσιακό σου προσανατολισμό,κλπ.,κλπ. Την ίδια ακριβώς αντίδραση έχω παρατηρήσει και με άλλες συμπαθείς κατηγορίες ανθρώπων στις οποίες δεν ανήκω όπως οι vegan, τα ασεξουαλικά άτομα,κα.

Σίγουρα σε πολλές περιπτώσεις είναι ο φόβος απέναντι σε κάτι καινούριο και διαφορετικό που γεννάει τέτοιες αντιδράσεις και δημιουργεί στερεότυπα. Και αυτό μπορεί να σπάσει μέσα από την προσωπική επαφή με τέτοια άτομα για όποι@ έχει την υπομονή να το κάνει. Μπορεί να μειωθεί επίσης με τη συχνή έκθεση στο άγνωστο ερέθισμα για αυτό και είναι εξαιρετικά χρήσιμος και ωφέλιμος ο ακτιβισμός και η ορατότητα (και) για τα ζητήματα της σεξουαλικότητας.

Ειδικά στο ζήτημα της πολυσυντροφικότητας και των ανοικτών σχέσεων γενικότερα έχω παρατηρήσει το εξής: Οι άνθρωποι τείνουν να εστιάζουν αποκλειστικά στο κομμάτι του σεξ το οποίο φαντάζονται ότι είναι περισσότερο αν είσαι σε ανοικτή σχέση. Αυτή η εστίαση προκύπτει από το ότι το σεξ είναι κομβικό στη σημερινή κοινωνία. Για την κυρίαρχη αντίληψη το σεξ είναι αυτό που διαχωρίζει τη φιλία από την ερωτική σχέση. Το σεξ είναι αυτό που επιζητούν κρυφά οι “άπιστοι” και οι “άπιστες” των αποκλειστικών σχέσεων, το σεξ είναι αυτό που θα χρησιμοποιηθεί ως ένδειξη ανηθικότητας αλλά και κρυφή φαντασίωση στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και τα ρεπορτάζ των καναλιών, το(μη συναινετικό) σεξ είναι αυτό που θα χρησιμοποιηθεί συμβολικά αλλά και πραγματικά ως άσκηση εξουσίας,κλπ.

Έτσι η αντίδραση στο άκουσμα και μόνο της λέξης πολυσυντροφικότητα πολλές φορές υποκρύπτει μια μη συνειδητή επιθυμία για σεξ πέρα από τις κοινωνικές συμβάσεις που εκφράζεται ως λόγος μίσους για τα πολυσυντροφικά άτομα που τους κλέβουν την απόλαυση. Ταυτόχρονα η ειλικρίνεια των ανοικτών σχέσεων αποκαλύπτει ότι ο βασιλιάς της μονογαμίας είναι γυμνός: Πολλές φορές τα πιο επικριτικά άτομα είναι αυτά που τα ίδια ψάχνονται πίσω από τις πλάτες των συντρόφων τους.

Όπως και να έχει πάντα θα υπάρχει αρκετός κόσμος που θα σε κρίνει και θα σε απορρίπτει για αυτό που είσαι, επειδή απλά υπάρχεις. Το να απολογείσαι σε αυτόν τον κόσμο ή να προσπαθείς να τον πείσεις να σεβαστεί τις σεξουαλικές ή τις σχεσιακές σου προτιμήσεις είναι χρονοβόρο, ψυχοφθόρο και από ένα σημείο και μετά ανώφελο. Είμαστε όλοι κακοί στην ιστορία κάποιου άλλου. Το να αγκαλιάσεις όλες τις πλευρές της ύπαρξης σου χωρίς να σε νοιάζει η γνώμη των άλλων είναι απελευθερωτικό, ευχάριστο, απίστευτα ενδυναμωτικό και ταυτόχρονα κοινωνικά επιδραστικό. Γιατί δίνεις δύναμη σε άλλα άτομα σαν και εσένα που δεν έχουν αποκαλύψει κομμάτια της ταυτότητας τους στον κοινωνικό τους κύκλο και αυξάνεις και την ορατότητα στην κοινωνία.

Η δύναμη μέσα από την ευαλωτότητα συνήθως είναι μια υπέροχη εμπειρία αλλά μπορεί να εμπεριέχει και πολύ φόβο ακόμα και πραγματικούς κινδύνους για τις ζωές όσων επιλέγουν να εκτεθούν. Δεν αρκεί να βασιζόμαστε στην ατομική πρωτοβουλία των λίγων αποφασισμένων. Χρειάζεται να οραματιστούμε και να δημιουργήσουμε κύκλους, παρέες, ομάδες και εν τέλει σταθερές κοινοτικές δομές που θα μας αγκαλιάζουν, θα μας στηρίζουν, θα μας αποδέχονται για όλα αυτά που είμαστε και θα χτίζουν μέρα τη μέρα τη συλλογική μας αυτοπεποίθηση για να σταθούμε στο κέντρο της δύναμης μας και να ανθίσουμε μέσα σε κοινότητες απόλαυσης, θεραπείας και αλληλεγγύης!

πηγή: https://polyamorygr.wordpress.com/2021/08/20/01-22/

  • positiv
  • No Comments

Η πολυφοβία και οι σχέσεις-φυλακές
Η πολυφοβία και οι σχέσεις-φυλακές 640 959 positiv

*Λίζα Αστερίου

Πολυφοβία είναι οι διακρίσεις τις οποίες υφίστανται τα πολυγαμικά και πολυσυντροφικά άτομα – ο όρος πλάστηκε κατ’ αναλογία με την ομοφοβία, την αμφιφοβία και την τρανσφοβία. Βλέπετε, η κοινωνία όπου ζούμε μας έχει μάθει να πιστεύουμε ότι κάθε είδος σχέσης πέρα από το πολυδιαφημισμένο ετεροφυλόφιλο μονογαμικό ζευγάρι πάει κόντρα στην «ανθρώπινη φύση». Μας λέει ότι οι ανοιχτές σχέσεις δεν μπορούν να λειτουργήσουν γιατί οι άνθρωποι από τη φύση τους είναι κτητικοί, ζηλιάρηδες, εγωιστές, ανασφαλείς, καταπιεστικοί. Θεωρούν τον/τη σύντροφό τους ιδιοκτησία τους, όπως ακριβώς το κινητό τους, την οδοντόβουρτσά τους και … το βρακί τους!

Μέσα σ’ ένα καπιταλιστικό σύστημα που δοξάζει την έννοια της ιδιοκτησίας και την κατοχή όσο το δυνατόν περισσότερο πραγμάτων, θεωρείται «φυσικό» να αντιμετωπίζουμε τον/τη σύντροφό μας σαν ένα ακόμη αντικείμενο που βρίσκεται στην κατοχή μας. Κι όπως τα πράγματά μας οφείλουμε να τα περιφρουρούμε μην τυχόν και μας τα κλέψει κανείς, το ίδιο κάνουμε με τους ανθρώπους. Έτσι, μας φαίνεται «φυσιολογικό» να ασκούμε έλεγχο πάνω σ’ ένα άλλο πρόσωπο, λες και το κορμί του, η καρδιά του και ο χρόνος του ανήκει σε μας κι όχι σ’ εκείνο. Αντί για σχέσεις αγάπης, δημιουργούμε σχέσεις αστυνόμευσης, συναισθηματικών εκβιασμών και ψυχολογικής βίας.

Ωστόσο, όταν χάνεται η ελευθερία, χάνονται και πολλά άλλα πράγματα – ίσως γιατί αποτελεί βαθιά ανθρώπινη ανάγκη. Πόσες φορές έχουμε ακούσει ανθρώπους να παραπονιούνται για την πλήξη και τη ρουτίνα μέσα στη σχέση τους; Άραγε, τι είναι αυτό που δημιουργεί αυτά τα φαινόμενα; Πλήττει κανείς όταν κάνει πράγματα που δεν τον ενδιαφέρουν – ή όταν εμποδίζεται από το να κάνει αυτά που θα ’θελε. Φαντάζομαι πως η πιο τρομαχτικά βαρετή εμπειρία είναι να βρεθεί κανείς κλεισμένος για χρόνια στο κελί μιας φυλακής.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην προσωπική μας ζωή. Θυσιάζουμε την ελευθερία για χάρη της αγάπης και τελικά χάνουμε και τη μία και την άλλη. Γιατί, κακά τα ψέματα, όταν η σχέση μετατρέπεται σε φυλακή, το άλλο πρόσωπο παύει να ’ναι σύντροφος. Γίνεται δεσμοφύλακας.

Ζούμε σε μια κοινωνία όπου κυριαρχεί η μονοκανονικότητα (αγγλ. mononormativity), όρος που πλάστηκε κατά το ετεροκανονικότητα (αγγλ. heteronormativity). Βομβαρδιζόμαστε από μια αδιάκοπη προπαγάνδα που υποστηρίζει ότι μόνο οι μονογαμικές και ετερόφυλες σχέσεις είναι αποδεκτές.* Όλες οι υπόλοιπες στιγματίζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Φυσικά, υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να ζουν μονογαμικά επειδή έτσι έχουν επιλέξει ή νιώθουν ότι αυτή είναι η φύση τους. Έχουν κάθε τέτοιο δικαίωμα. Η κριτική που ασκούμε δεν στρέφεται ενάντια στη μονογαμία ως επιλογή αλλά ενάντια στη μονοκανονικότητα.

Το πρότυπο αυτό αφήνει απ’ έξω έναν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων, οι οποίοι υφίστανται τεράστιες πιέσεις να ακολουθήσουν έναν τρόπο ζωής που δεν τους ταιριάζει. Αν δεν υποκύψουν, κινδυνεύουν να καταλήξουν «μοναχικές ψυχές», οι οποίες δεν μπορούν να κάνουν παρά μόνο ευκαιριακές κι επιφανειακές σχέσεις, αφού αυτά τα άτομα θεωρούνται ακατάλληλα για «σοβαρό δεσμό». Κι αν ήδη έχουν κάνει οικογένεια, κινδυνεύουν να τη χάσουν εφόσον τολμήσουν να μιλήσουν ανοιχτά για τις ανάγκες τους. Η περιθωριοποίηση και ο στιγματισμός είναι υπαρκτοί κίνδυνοι μέσα σε μια πολυφοβική κοινωνία, ειδικά αν μένει κανείς σε κάποιο μικρό μέρος – η ελληνική επαρχία δεν φημίζεται για το ανοιχτό μυαλό της.

Έτσι, πάρα πολλοί άνθρωποι επιλέγουν την «εύκολη λύση», δηλαδή την υποκρισία. Εξάλλου, στην εποχή του Διαδικτύου είναι πολύ εύκολο να κάνει κανείς «διακριτικές γνωριμίες», πράγμα που χιλιάδες παντρεμένοι/ες αξιοποιούν κατά κόρον. Στη χώρα μας η «απιστία» μπορεί να θεωρείται μεν ηθικά απαράδεκτη, ωστόσο στην πράξη αποτελεί πάγια τακτική – ειδικά για τους άνδρες. Αλλά και οι γυναίκες ακολουθούν κατά πόδας. Έχω συζητήσει αρκετές φορές το θέμα των ανοιχτών σχέσεων με φίλες. Η απάντηση που παίρνω συνήθως είναι «και γιατί να του το πεις; Κάν’ το στα κρυφά. Εγώ αυτό κάνω τόσα χρόνια!».

Το ψέμα είναι πιο εύπεπτο από την αλήθεια. Δεν θίγει τα ταμπού, δεν απειλεί τα ιερά και τα όσια. Δεν μας υποχρεώνει να δούμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Απλώς κρύβει τα προβλήματα κάτω απ’ το χαλί και επιτρέπει στο status quo να παραμείνει όπως έχει. Κι έτσι, ως κοινωνία διατηρούμε μια επίφαση μονογαμίας την ίδια στιγμή που η συζυγική «απιστία» έχει χτυπήσει κόκκινο.

* Για την έννοια της μονοκανονικότητας και την επιρροή της πάνω στην ψυχολογία των σχέσεων, βλ. Robert van Tol, Non-monogamous Relationships in Relationship Counselling: Building an Understanding of the Plurality of Relationship Structures in a Monogamy-normative Society and Relating it to Ideas within Transactional Analysis, MSc in Transactional Analysis Counselling Queen Margaret University, January 2015, http://goo.gl/6a8VKm.

Το παραπάνω κείμενο αποτελεί απόσπασμα του δοκιμίου «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», που περιλαμβάνεται στο συλλογικό βιβλίο Δώδεκα Ερωτικές Διαδρομές, εκδ. Πηγή.

Η Λίζα Αστερίου σπούδασε ψυχολογία και φιλολογία. Δραστηριοποιείται στο αντιρατσιστικό-αντιφασιστικό, το πολύχρωμο και το γυναικείο κίνημα. Συντονίζει την ομάδα «Ανοιχτές Σχέσεις», ενώ κατά καιρούς κάνει ομιλίες και βιωματικά εργαστήρια.

Ιστοσελίδα: https://polysyntrofikotita.com/

Facebook: www.facebook.com/anoixtes.sxeseis

  • positiv
  • No Comments

Η νέα δεκαετία του ’20;
Η νέα δεκαετία του ’20; 500 375 positiv

*Του Sraosha

Τόσα χρόνια που ζω και που μέσα από τις εκμυστηρεύσεις τους παίρνω γεύσεις από τις ζωές των άλλων, ξανά και ξανά αναλογίζομαι το εξής:

Ίσως αν δεν πασχίζαμε να χωρέσουμε κάθε ερωτική μας αλληλεπίδραση στο καλούπι της αποκλειστικής σχέσης να υπήρχε λιγότερη κακοποίηση και λιγότερη παραβίαση στις όντως σχέσεις. Σίγουρα θα υπήρχε λιγότερη εξαπάτηση.

Εδώ όμως δεν θέλω να πω πάλι για τον πόθο που βαφτίζεται έρωτας ή για τον έρωτα που παριστάνει την αγάπη ώστε να επιβληθεί μέσω της εξιδανίκευσης. Θέλω να πάω λίγο παραπέρα, εκεί όπου έφτασαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας την περασμένη δεκαετία του ’20, για να ανακρούσουν πρύμνα όταν τελικά ο αγώνας έγινε υπέρ πάντων και οι καλόγριες νίκησαν.

Για τη μονοσεξουαλική βία και αγαρμποσύνη, που θεωρεί αυτονόητο ότι πρέπει να διαλέξουμε όλοι μεταξύ «στρέιτ» και «γκέι» έχω ξαναπεί εδώ:

Οι μεν γνησίως και ορθοδόξως ετεροφυλόφιλοι τη θεωρούσαν [την αμφισεξουαλικότητα] είτε πρόφαση για ανώμαλου χαρακτήρα ανευθυνότητα και πολυγαμικότητα και γενικότερη ασυδοσία, είτε ψυχολογικοποιημένα ευτελές πρόσχημα κρυπτομοφυλοφιλίας. Σε αυτό το τελευταίο συνέπιπταν με τους μαχητικούς κι ανένδοτους γκέι: κατ’ αυτούς όλοι οι μπάι όχι μόνον είναι κατά βάθος γκέι σε άρνηση (άλλως τε γιατί να σου αρέσουν τα μουτζά, καλέ;) αλλά και θέλουν να τον παίρνουν από άντρες, συνήθως τους ίδιους.

Το μόνο που θα πρόσθετα στο παραπάνω κείμενο είναι η χαριτωμένη (υπό άλλες συνθήκες) αντίληψη των μονοσεξουαλικών ότι οι αμφισεξουαλικοί είναι εξ ορισμού υπερπολυγαμικοί, αφού έχουν στη διάθεσή τους το 100% του πληθυσμού ως ενός είδους δεξαμενή πιθανών παρτενέρ, διότι ξέρω γω, όντως, όλες λ.χ. οι λεσβίες ή όλοι οι στρέιτ άντρες δυνητικά θα πήγαιναν με οποιαδήποτε γυναίκα. Αστειότητες και εξωτικοποιήσεις.

Τα πράγματα γίνονται όμως ακόμα πιο σκιώδη όταν μπαίνουν στη συζήτηση τα τρίο ή και οι πιο πολυάριθμοι λαγνικοί συνδυασμοί. Για τον περισσότερο κόσμο τέτοιες απόπειρες βρίσκονται στη σφαίρα της πορνογραφίας ή της πορνογραφικής προσέγγισης στο σεξ: ως θέαμα και ως ακροβατικό ταυτόχρονα.

Το θέαμα είναι προφανές: όταν υπάρχουν τουλάχιστον άλλα δύο άτομα στο κρεβάτι, ή όπου αλλού, μπορεί κανείς να τα παρακολουθήσει χωρίς να συμμετέχει ή και συμμετέχοντας.

Το ακροβατικό δεν έχει να κάνει τόσο με τα απίθανα τανύσματα και τις ελαστικές συνδιεισδύσεις των επαγγελματιών του είδους, όσο με τα συναισθηματικά ακροβατικά: «η ζήλεια θα καταστρέψει τα πάντα» ή και «το άγχος της σύγκρισης» με τον άλλο συμμετέχοντα ή συμμετέχουσα του ίδιου φύλου ― και πάει λέγοντας. Είναι κοινός τόπος στο σύμπαν των ψαγμένων αμερικάνικων σειρών τα καθημαγμένα ζευγάρια που τόλμησαν να διαβούν τον μάλλον ευτελή Ρουβίκωνα ενός τρίο ή ενός κουαρτέτου (ποιος μιλάει πια για όργια εν μέσω πανδημίας;).

Είναι όμως έτσι;

Αφενός η αναγωγή της ζήλειας στον καθοριστικό ρυθμιστικό παράγοντα των ανθρώπινων σχέσεων είναι, να το θέσω ήπια, προβληματική: «Η ζήλεια στέκεται στην κόψη ανάμεσα στον εξευτελισμό της περιφρόνησης και στον αυταρχισμό της ιδιοκτησίας και του ετεροκαθορισμού.»

Αφετέρου η λαγνουργία τριών και άνω απελευθερώνει δυναμικές που δύσκολα αναπτύσσονται στην αλληλοτροφοδοτούμενη και καθαρά συμμετρική κλινοπάλη των δύο. Οι δυναμικές αυτές δεν αφορούν μόνο το πώς αλληλεπιδρούν οι εραστές, τις διατάξεις και τους ιμερικούς συνδυασμούς ή το πώς το σπάσιμο της συμμετρίας μπορεί να γίνει αφορμή μαθητείας και ηδονικά αποκαλυπτική εμπειρία, αλλά μπορεί να αφορούν και τις ίδιες τις σχέσεις και πώς ανταποκρίνονται σε πιο ελευθεριακές συνθήκες καύλας, διέγερσης κι ικανοποίησης.

Κι εδώ κάπου υπεισέρχεται η πολυσυντροφικότητα όχι ως επιλογή, αφού ως τέτοια είναι και θα πρέπει να είναι σεβαστή, αλλά η πολυσυντροφικότητα ως το φοβικό υποκατάστατο της πολυγαμικότητας ή, πιο πρακτικά, του τρίο ή του κουαρτέτου (κ.ο.κ.). Κάποιες φορές π.χ. η λαχτάρα για αλλεπάλληλα τρίο μεταξύ τριών συγκεκριμένων ανθρώπων, για φακμπαντιλίκι, βαφτίζεται «σχέση» και «throuple» στα πρότυπα της καραμέλας της ετεροκανονικής εξιδανίκευσης της επιθυμίας σε έρωτα και του έρωτα σε αγάπη με σκοπό τη σχέση.

Για άλλη μια φορά, σε έναν κόσμο που φοβάται την επιθυμία και την εκπλήρωσή της, η «σχέση» γίνεται το τέλειο πρόσχημα, η κατάλληλη κορνίζα που θα φορέσουμε στην επιθυμία. Με τη μόνη διαφορά ότι η σχέση επιβάλλει τις δικές της δυναμικές και τους δικούς της όρους μέσα από την καθημερινότητα και από τη συντροφικότητα και από την ενίοτε τρυφερή αφοσίωση, η οποία μεν δεν ταυτίζεται με αποκλειστικότητες αλλά ούτε αντέχει εξιδανικεύσεις. Και, κακά τα ψέματα, οι δυναμικές και οι όροι μιας σχέσης δύο, τριών, τεσσάρων ή παραπάνω ανθρώπων, πόρρω απέχουν από τις απαιτήσεις και τους όρους ενός τρίο, κουαρτέτου, κουιντέτου κτλ.

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές πολυσυντροφικές σχέσεις καταρρέουν όταν τα αγοράκια σε αυτές αποφασίσουν ότι θέλουν να «σοβαρευτούν» και να πάνε οικογένεια μεριά είτε όταν τα αγοράκια ή και τα κοριτσάκια απαιτήσουν και αφιέρωση πέρα από αφοσίωση. Ναι, οκέι, η βαρειά σκιά της ετεροκανονικής πατριαρχίας αλλά, πολύ πιο καίρια, και η στρεβλή φενάκη της εξιδανίκευσης.

Έχουμε πολλά να διδαχτούμε εναντιοδρομώντας progressively backwards, προς τη μεριά των γενναίων γυναικών και ανδρών της δεκαετίας του 1920.

Πηγή: https://sraosha.home.blog/2021/05/31/%ce%b7-%ce%bd%ce%ad%ce%b1-%ce%b4%ce%b5%ce%ba%ce%b1%ce%b5%cf%84%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-20/

*Ευχαριστούμε θερμά το Sraosha για την παραχώρηση!

Περισσότερα από τον Sraosha μπορείτε να βρείτε εδώ: https://sraosha.home.blog/

  • positiv
  • No Comments

“It’s not that complicated”
“It’s not that complicated” 1280 1280 positiv

*Της Μαργαρίτας Παραδείση

 

«Α πα πα, δεν τα μπορώ εγώ αυτά τα μπλεγμένα.» μου είπε μια φίλη ένα βράδυ κάποιου Μάη συζητώντας γύρω από την πολυσυντροφικότητα.

Και κάπως έτσι προέκυψε ένα κόμικ!

Το “It’s not that complicated” είναι ένα αυτοεκδομένο zine που προσπαθεί να ξεφύγει από τις στερεοτυπικές αναπαράστασεις της πολυσυντροφικότητας και να ρίξει μια αντιπροσωπευτικότερη και πιο συμπεριληπτική ματιά.

Δέκα χαρακτήρες διαφόρων ηλικιών και ιδιοσυγκρασιών, μια πρίζα χιούμορ, και 3 κούπες κουηρίλας – γιατί υπήρχε σε απόθεμα – είναι τα συστατικά του κόμικ.

Πώς να το παραγγείλεις; Στέλνοντας προσωπικό μήνυμα εδώ: https://www.facebook.com/margarita.paradissi/ είτε εδώ: https://www.instagram.com/margaritaparadissi/

  • positiv
  • No Comments

Αγαπάω τον/τη σύντροφό μου αλλά θέλω σεξ και με άλλους/ες
Αγαπάω τον/τη σύντροφό μου αλλά θέλω σεξ και με άλλους/ες 250 250 positiv

Του Λύο Καλοβυρνά*

Είναι φυσιολογικό να αγαπάω ειλικρινά τον/τη σύντροφό μου, αλλά ταυτόχρονα να θέλω σεξ και με άλλους/ες;

Πολλές/οί θα απαντήσουν όχι. Όπως μαθαίνουμε απ’ όλες τις ταινίες και τα βιβλία, η ερωτική πίστη θεωρείται αναφαίρετο συστατικό μιας σωστής, ποιοτικής, υγιούς ερωτικής σχέσης. Είναι πράγματι έτσι;

Θα ξεκινήσω παραθέτοντας ένα απόσπασμα από ένα μυθιστόρημα του 19ου αιώνα. Ο Ζακ, ήρωας ενός μυθιστορήματος της Γεωργίας Σάνδη, μιλώντας στην αρραβωνιαστικιά του καταγγέλλει τα κυρίαρχα ήθη της εποχής του: «Η κοινωνία θα σας υπαγορεύσει την παρακάτω υπόσχεση: θα ορκιστείτε ότι θα μου είστε πιστή και πειθήνια, δηλαδή ότι δεν θα αγαπήσετε ποτέ άλλον παρά εμένα και ότι θα με υπακούτε σε όλα. Ο πρώτος από αυτούς τους όρκους είναι παραλογισμός, ο άλλος ποταπότητα. Δεν μπορείτε να εγγυηθείτε για τα συναισθήματά σας, ακόμα κι αν ήμουν ο σπουδαιότερος και ο καλύτερος από όλους τους άντρες. Δεν πρέπει να μου υποσχεθείτε πως θα με υπακούτε, γιατί αυτό θα ήταν απαξιωτικό και για τον έναν και για τον άλλον. Αχ, αφήστε ας πάψουμε να συζητάμε για τον γάμο μας· ας μιλήσουμε σαν να επρόκειτο να παραμείνουμε απλώς εραστές.» «Γιατί τότε να παντρευτούμε;» «Γιατί η τυραννία της κοινωνίας δεν μας επιτρέπει να ανήκουμε ο ένας στον άλλον διαφορετικά».

Στις μέρες μας, περίπου 150 χρόνια από τότε που γράφτηκαν τα παραπάνω, την υπακοή της γυναίκας στον άντρα την έχουμε λίγο πολύ ξεπεράσει, ευτυχώς. Όμως εξακολουθούμε να θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχει σεξουαλική πίστη προκειμένου μια ερωτική σχέση να είναι αληθινή και να έχει ποιότητα.

Γάμος: εκεί που (δεν) ζει ο έρωτας

Μέχρι σχετικά πρόσφατα στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, ο γάμος ήταν μια οικονομική επιχείρηση, ένα συμβόλαιο οικονομικής επιβίωσης. Έτσι παραμένει σε πολλά μέρη της υφηλίου.

Όταν γάμος εξυπηρετεί τέτοιες κοινωνικές ανάγκες και επιταγές, η απιστία απειλεί από τη μία πλευρά την οικονομική ασφάλεια της γυναίκας και από την άλλη πλευρά τα κυριαρχικά δικαιώματα του άντρα. Τώρα, όμως, που ο γάμος βασίζεται κατ’ εξοχήν στον έρωτα, την ισοτιμία και το συναισθηματικό μοίρασμα, η απιστία απειλεί κάτι άλλο: τη συναισθηματική μας ασφάλεια.

Είναι ειρωνικό αλλά σε παλιότερες εποχές οι άνθρωποι καταφεύγαμε στην απιστία γιατί εκεί αναζητούσαμε τον αγνό έρωτα, ο οποίος ήταν αδιανόητο να υπάρξει μέσα σ’ ένα γάμο, αλλά τώρα που αναζητούμε την αγάπη στον γάμο, η απιστία τον καταστρέφει.

Η απιστία μας πληγώνει επειδή έχουμε τραφεί με ένα ρομαντικό ιδεώδες, βάσει του οποίου στρεφόμαστε προς κάποιο άτομο, το χρίζουμε σύντροφο και περιμένουμε να μας ικανοποιήσει μια σχεδόν ατελείωτη λίστα αναγκών: Να είναι ο καλύτερος εραστής που είχα ποτέ, ο καλύτερος μου φίλος, το άτομο που εμπιστεύομαι πιο πολύ απ’ όλους, το άτομο που μοιράζεται τα ίδια ενδιαφέροντα και ασχολίες, ο συναισθηματικός μου σύντροφος και ο διανοητικά ίσος μου. Κι εγώ (καλούμαι να) είμαι τα πάντα για εκείνον/η. Είμαι είμαι μοναδική/ός, είμαι απαραίτητος/η, είμαι αναντικατάστατος/η. Είμαι η μία και μοναδική στη ζωή του. Είμαι ο ένας και μοναδικός στη ζωή της. Και η απιστία μου «αποδεικνύει» ότι δεν είμαι. Είναι η απόλυτη προδοσία.

Πόση μονογαμία;

Ο άνθρωπος ως είδος δεν ήταν ποτέ στην ιστορία του απολύτως μονογαμικό πλάσμα. Εκτός από τις περιπτώσεις που ασκούμε την πολυγαμία, είμαστε σειριακά μονογαμικοί: δηλαδή, είμαστε μονογαμικοί με ένα μόνο άτομο τη φορά, για όσο διαρκεί αυτή η σχέση. Δεν ζευγαρώνουμε, με άλλα λόγια, δια βίου, αλλά όταν λήξει η σχέση μας, περνάμε στην επόμενη.

Κατά πόσο είναι στη «φύση» μας να είμαστε μονογαμικοί ή πολυγαμικοί ως είδος είναι ένα εξόχως ακανθώδες θέμα. Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί, με προεξάρχουσα τη «θεωρία της γονεϊκής επένδυσης», η οποία αποπειράται να αιτιολογήσει την υποτιθέμενη μονογαμικότητα των γυναικών και την υποτιθέμενη πολυγαμικότητα των αντρών με βάση την εξελικτική ψυχολογία. Ωστόσο, υπάρχουν πολυάριθμα επιστημονικά επιχειρήματα κατά αυτής της θεωρίας, η οποία εμπεδώνει το στάτους κβο ανισότητας των φύλων με σαθρά επιχειρήματα. Πολλές έρευνες καταρρίπτουν αυτή τη θεωρία.

Στατιστικά, φαίνεται ότι η μονογαμία δεν είναι το φόρτε μας, ούτε στη σημερινή εποχή ούτε ποτέ άλλοτε στην ιστορία του ανθρώπινου είδους. Τα ποσοστά ερωτικής απιστίας κυμαίνονται από 15%-70%, σύμφωνα με έρευνες που διενεργούνται ήδη από το 1948. Οι έρευνες απλώς πιστοποιούν κάτι που ξέρουμε ήδη εμπειρικά: οι άνθρωποι σπάνια παραμένουμε ερωτικά πιστοί.

Πέρα, όμως, από το τι συμβαίνει στην πράξη, είναι η μονογαμία κάτι καλό, ωφέλιμο και επιθυμητό, το οποίο πρέπει να φιλοδοξούμε να κατακτήσουμε;

Αυτή την ερώτηση είναι χρήσιμο να την απαντήσει ο καθένας και η καθεμία μας ξεχωριστά, για τον εαυτό της/του. Δεν χρειάζεται να επικαλούμαστε υποτιθέμενους νόμους της φύσης για να διεκδικήσουμε το μοντέλο σεξουαλικής ζωής που ταιριάζει σ’ εμάς.

Αναμφίβολα, μεγαλώνουμε σε μια κουλτούρα που εξαίρει τη μονογαμία και καταδικάζει τις εξωσυντροφικές σχέσεις ως κεράτωμα, απιστία, απάτη. Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, θεωρώ χρήσιμο να εξετάσουμε για ποια απάτη και ποια απιστία μιλάμε.

Συναισθηματική πίστη ή/και σεξουαλική πίστη;

Απατάω τον/ τη σύντροφό μου αν κάνω σεξ με άλλους ή αν κάνω και το κρύψω ή πω ψέματα ότι δεν έκανα; Υπάρχει διαφορά μεταξύ συναισθηματικής πίστης και σεξουαλικής πίστης;

Οι σεξουαλικές ανάγκες του καθενός και της καθεμιάς μας μπορεί να διαφέρουν. Ως ζευγάρι είναι ωφέλιμο να καθίσουμε κάτω και να σκεφτούμε, καταρχάς μόνοι μας και ύστερα ως ζευγάρι, ποιος τρόπος έκφρασης και βίωσης της σεξουαλικότητάς μας μάς ταιριάζει καλύτερα. Καλούμαστε να απαντήσουμε με ειλικρίνεια στις εξής ερωτήσεις:

  • Τι θεωρούμε συντροφική πίστη; Με ποιους τρόπους ενισχύουμε τη συντροφική πίστη, με ποιους τρόπους θεωρούμε ότι απειλείται;
  • Τι θεωρούμε συντροφική απιστία; Τι συναισθήματα μας προκαλεί και τι φοβόμαστε πραγματικά;
  • Τι κάνουμε με τη σεξουαλική έλξη που νιώθουμε για άλλους/ες; Μιλάμε γι’ αυτή ανοιχτά μεταξύ μας; Αυτό μας απειλεί ή μας εξιτάρει;
  • Επιτρέπουμε το εξωσυντροφικό σεξ; Αν όχι, τι θα κάνουμε αν συμβεί;
    • Συμφωνούμε να το εκμυστηρευτούμε;
    • Συμφωνούμε να το κρατήσουμε κρυφό;
  • Αν το επιτρέπουμε, ποιος τρόπος μας ταιριάζει;
    • Θα προσκαλούμε τρίτους στο κρεβάτι μας; Πώς διαλέγουμε αυτό το άτομο κάθε φορά; Τι κάνουμε αν δεν αρέσει τόσο πολύ στον έναν από μας; Τι κάνουμε αν αυτό το άτομο δείξει να προτιμά τον έναν / τη μία από εμάς περισσότερο;
    • Κάποιοι σύντροφοι αναφέρουν μια αίσθηση περηφάνιας και χαράς όταν το τρίτο άτομο που έχουν προσκαλέσει στο κρεβάτι τους βρίσκει πολύ ελκυστικό τον/τη σύντροφό τους. Μετά το σεξ, συζητάνε ως ζευγάρι για το πώς πέρασαν, τι ένιωσαν, τι τους άρεσε ή όχι.
    • Θα κάνουμε σεξ ξεχωριστά; Αν κάνουμε εξωσυντροφικό σεξ ξεχωριστά, θα ενημερώνουμε ο ένας τον άλλον για το σεξ που κάνουμε; Πριν ή μετά; Κάποια ζευγάρια ερεθίζονται ερωτικά όταν ακούνε για το σεξ που έκανε ή θα μπορούσε να κάνει ο/η σύντροφός τους με κάποιον άλλον και το χρησιμοποιούν ως υλικό στην ερωτική τους ζωή.
    • Τι κανόνες βάζουμε για το εξωσυντροφικό σεξ; Πόσο συχνά; Πού; Λόγου χάρη, κάποια ζευγάρια έχουν συμφωνήσει μια γεωγραφική μονογαμία: Το εξωσυντροφικό σεξ επιτρέπεται μόνο όταν ταξιδεύουμε ή ένας από τους δυο μας βρίσκεται σε άλλη πόλη.
    • Πώς αναδιαπραγματευόμαστε τους κανόνες, αν δούμε ότι τελικά δεν μας ταιριάζουν;
    • Πόσο χρόνο επιτρέπουμε ο ένας στον άλλον να περνάει εκτός σχέσης;
    • Πόση συναισθηματική οικειότητα επιτρέπουμε στις εξωσυντροφικές περιπέτειες; Π.χ., επιτρέπεται να κάνουμε σεξ δεύτερη φορά με τον ίδιο άνθρωπο;
    • Πώς χειριζόμαστε αισθήματα ζήλιας ή τύψεων, αν προκύψουν (και σχεδόν πάντα προκύπτουν, ειδικά στην αρχή);

Μέσα από μελέτες έχει βρεθεί ότι τα ζευγάρια που επιλέγουν τη μη αποκλειστικότητα έχουν καλές πιθανότητες να προσαρμοστούν αρμονικά και θετικά σε αυτό το μοντέλο όταν ισχύουν οι εξής προϋποθέσεις:

  • Και οι δύο σύντροφοι θέλουν η σχέση τους να παραμείνει η πρωταρχική, η σημαντικότερη σχέση.
  • Ως ζευγάρι έχουν ισχυρό συναισθηματικό δεσμό και καλή προαίρεση ο ένας για τον άλλον.
  • Δεν κρατάνε κακίες και αρνητικά συναισθήματα από παλιά γεγονότα που τους πλήγωσαν.
  • Και οι δύο σύντροφοι έχουν παρόμοιες απόψεις για τη μη αποκλειστικότητα.
  • Και οι δύο σύντροφοι αισθάνονται ίσοι στη σχέση και υπάρχει μεγάλος βαθμός εμπιστοσύνης μεταξύ τους.
  • Έχουν επιλέξει ελεύθερα και ισότιμα τη μη μονογαμία, χωρίς εξαναγκασμούς ή συναισθηματικούς εκβιασμούς.
  • Έχουν κάνει σαφείς και ξεκάθαρες συμφωνίες αντί για ασάφεια και αυτοσχεδιασμούς («ας δούμε τι θα κάνουμε αν προκύψει»)

Ωστόσο, για να καταφέρουμε ως ζευγάρι να διαπραγματευτούμε όλα αυτά, προαπαιτείται να τρέφουμε βαθιά εμπιστοσύνη μεταξύ μας και να έχουμε έναν γερό συναισθηματικό δεσμό. Η αρωγή ενός ψυχοθεραπευτή που βοηθά να ενισχυθεί αυτός ο δεσμός δίνει περισσότερες πιθανότητες στο ζευγάρι να αποφύγει τους σκοπέλους.

Βιβλιογραφία

*Ο Λύο Καλοβυρνάς είναι ψυχοθεραπευτής και σύμβουλος ψυχικής υγείας. Από το 2002, εργάζεται στον τομέα της ψυχικής υγείας, κάνοντας ατομικές συνεδρίες, ομάδες αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης για γυναίκες και άντρες, ομάδες αυτογνωσίας για γκέι άντρες και πολλά βιωματικά εργαστήρια για διάφορα θέματα, όπως η (μη) μητρότητα, η σεξουαλικότητα, η γυναικεία σεξουαλική επιθυμία, οι διάφορες μορφές οικογενειακής κακοποίησης, η οικονομική-κοινωνική κρίση κ.ά.Το νέο του βιβλίο: Όταν η αγάπη τολμά να πει το όνομά της: Ομοφυλοφιλία & νέοι τρόποι σεξουαλικής ύπαρξης στη σημερινή Ελλάδα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg τον Μάιο του 2021. Προσωπική ιστοσελίδα: https://www.lyo.gr 

Τον ευχαριστούμε πολύ για την παραχώρηση του άρθρου! Μπορείτε να δείτε την αρχική δημοσίευση εδώ: https://tinyurl.com/msrs8t3v

  • positiv
  • No Comments

4 Σημειώσεις για τη μονογαμία, την πολυσυντροφικότητα και την ελεύθερη βούληση
4 Σημειώσεις για τη μονογαμία, την πολυσυντροφικότητα και την ελεύθερη βούληση 640 1138 positiv

 

(ή γιατί χρειαζόμαστε ένα κίνημα σεξουαλικού διαφωτισμού)

Happy Sisyphus

1)Το να θέλω να είμαι πολυσυντροφικός δε σημαίνει ότι δεν νοιάζομαι ή δεν αγαπώ αρκετά τους συντρόφους μου , ούτε ότι φοβάμαι τη δέσμευση. Το να πει κάποιος/α ότι δεν αντέχει συναισθηματικά να σας βλέπει με άλλα άτομα είναι δικαίωμά του. Το να σας εκφράζει υποθέσεις (δε με νοιάζεσαι όσο εγώ,κλπ) για τα δικά σας συναισθήματα επειδή θέλετε να βλέπετε και άλλα άτομα είναι κακοποιητικό και χειριστικό. Το να έχει κάποιος/α την απαίτηση επειδή είναι μονογαμικός/η να μη βλέπει ο σύντροφός του άλλα άτομα είναι ισάξιο με το να έχει την απαίτηση ο κολλητός σας να μην έχετε άλλους φίλους ή να μην τρώτε μπάμιες γιατί δεν του αρέσουν. Το ότι δε μας φαίνεται το ίδιο παράλογο έχει να κάνει με το ότι μεγαλώνουμε σε μια κοινωνία που προωθεί την υποχρεωτική μονογαμία (πακέτο με το λεγόμενο κέρατο) ως κανονικότητα. Μπορεί ένας πολυσυντροφικός να φοβάται τη δέσμευση; Φυσικά. Όπως και ένας μονογαμικός. Αλλά αυτό δεν προκύπτει από το ότι είναι πολυσυντροφικός ή μονογαμικός.

2)Η ζήλια δεν είναι ένδειξη αγάπης είναι ένδειξη ανασφάλειας. Δεν ζηλεύουμε την πράξη του συντρόφου μας. Κάνουμε διάφορες ερμηνείες της πράξης αυτής μειωτικές για τον εαυτό μας και ζηλεύουμε με βάση αυτές. Για παράδειγμα: Πήγε με άλλη ΆΡΑ δε με αγαπά πια, Πήγε με άλλον ΆΡΑ δεν την καλύπτω αρκετά, κλπ. Το συμπέρασμα αυτό είναι συνήθως αυθαίρετο. Οι πολυσυντροφικοί ζηλεύουν; Βεβαίως. Αλλά δε βαφτίζουν τη ζήλια αγάπη. Αναλύουν τα συναισθήματα τους, τα συζητάνε και προσπαθούν να περιορίζουν τις αυθαίρετες ερμηνείες των πράξεων των συντρόφων τους και να χαίρονται με τη χαρά τους.

3)Η μονογαμία, η πολυσυντροφικότητα και όλα τα ενδιάμεσα είναι επιλογές. Όμως οι επιλογές μας δεν γίνονται σε κενό. Γίνονται σε μια κοινωνία η οποία προωθεί τη μονογαμία παντού. Μέσα από τον πολιτισμό, τη θρησκεία, την εκπαίδευση ακόμα και τις νομοθετικές διακρίσεις (οι πολυσυντροφικοί δεν είναι ίσοι απέναντι στο νόμο με τους μονογαμικούς αφού δεν μπορούν να προχωρήσουν ούτε σε γάμο, ούτε καν σε σύμφωνο συμβίωσης με τους συντρόφους τους). Σε πολυγαμικές κοινωνίες οι περισσότεροι άνθρωποι επέλεγαν την πολυγαμία. Τώρα γιατί επιλέγουν τη μονογαμία; Είναι προφανές ότι οι κοινωνικές δομές διαμορφώνουν το χαρακτήρα των ατόμων σε τέτοιο βαθμό ώστε η “ατομική επιλογή” να μην είναι ποτέ απλά ατομική επιλογή. Σε αντίθεση με τους μύθους του φιλελευθερισμού οι κοινωνίες ποτέ δεν ήταν ένα άθροισμα ατόμων. Η κοινωνία προηγείται του ατόμου και το διαμορφώνει. Ακόμα και οι ιδέες ενάντια σε μια κοινωνία είναι διαμορφωμένες με τα δικά της υλικά. Ο αγώνας για ελευθερία και ισονομία ανεξάρτητα από φύλο, φυλή, τάξη και σεξουαλικό προσανατολισμό πρέπει να συμβαδίζει με τον αγώνα για αλλαγή των κοινωνικών δομών αλλιώς είναι καταδικασμένος να πέφτει σε τοίχο

4)Το αυθόρμητο τις περισσότερες φορές είναι η ορμή του εαυτού να αναπαράγει τις εκάστοτε κυρίαρχες νόρμες που έχει εσωτερικεύσει ως φυσικές και αυτονόητες. Η συζήτηση για το τι είναι φυσικό (έμφυτο) και τι όχι δεν έχει και πολύ νόημα. Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που όταν ερωτεύεται γράφει ποιήματα. Ακόμα και αν υπάρχει κάποια φύση πρώτον είναι πολύ δύσκολο να τη γνωρίζουμε και δεύτερον έχει αποδειχθεί ότι όταν σε βάθος γενεών οι κοινωνικές συνθήκες είναι διαφορετικές αλλάζει και ο γενετικός κώδικας επομένως το θέμα δεν είναι να βρούμε ποια είναι η “πραγματική μας φύση” αλλά να αποφασίσουμε τι επιθυμούμε να κάνουμε. Απέναντι στις μονογαμικές κοινωνικές δομές χρειαζόμαστε άλλες δομές που θα προωθούν τις εναλλακτικές μορφές ερωτισμού, τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, τον ελεύθερο έρωτα, το παιχνίδι και την πολυσυντροφικότητα. Ένα κίνημα πολυσυντροφικού διαφωτισμού που θα αγνοηθεί, θα λοιδορηθεί, θα πολεμηθεί, θα σταθεί όρθιο και θα νικήσει

*Πρωτοδημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2017 εδώ: https://polyamorygr.wordpress.com/2017/07/24/4-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%85%CF%83/

Ιστοσελίδα: https://polyamorygr.wordpress.com

Facebook:https://www.facebook.com/Polyamorygr-252108988284630

 

  • positiv
  • No Comments

Το προσωπικό μου ταξίδι προς την πολυσυντροφικότητα
Το προσωπικό μου ταξίδι προς την πολυσυντροφικότητα 864 529 positiv

 

Λίζα Αστερίου

«Έλα τώρα, δεν είναι δυνατόν να μη ζηλεύεις!». Πόσες φορές την έχω ακούσει αυτή τη φράση; Ζούμε σε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι θεωρούν τη ζήλια δεδομένη και αυτονόητη. Κάποια άτομα φτάνουν στο σημείο να λένε «αν δεν ζηλεύεις, δεν αγαπάς!». Κι όμως, υπάρχουν κοινωνίες όπου τέτοιου είδους συναισθήματα δεν παίζουν κανένα ιδιαίτερο ρόλο, όπως υπάρχουν και άνθρωποι που ούτε τα βιώνουν ούτε τα βίωσαν ποτέ. Σ’ αυτή τη – μικρή, αλλά υπαρκτή – κατηγορία ανήκω κι εγώ.

Ξέρω ότι είναι δύσκολο να το πιστέψετε. Άλλωστε, τα άτομα που ισχυρίζονται «εγώ δεν ζηλεύω» συνήθως λένε ψέματα, πιστεύοντας ότι έτσι θα φανούν… «προχώ». Ζούμε σε μια κοινωνία που μας βομβαρδίζει συνεχώς με το μοτίβο «απιστία-ζήλια». Θέλοντας και μη, το συναντάμε παντού: στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο, στη λογοτεχνία, στα τραγούδια, με δυο λόγια σε ολόκληρη την κυρίαρχη κουλτούρα.

Γυρνάω πίσω στο παρελθόν και βλέπω τον εαυτό μου στην ηλικία των 13 ετών. Δεν είχα κάποια ερωτική εμπειρία ακόμη, ωστόσο είχα σαστίσει μ’ αυτόν τον καταιγισμό. Μου φαινόταν βαθύτατα παράλογος. «Πώς είναι δυνατόν οι άνθρωποι να σπαταλούν τόση ενέργεια προκειμένου να εμποδίσουν τη σεξουαλική ελευθερία ενός συνανθρώπου τους;» απορούσα. «Γιατί άραγε είναι τόσο απειλητική η ελευθερία;».

Κι έπειτα θυμάμαι τον εαυτό μου στα 14, με το πρώτο μου αγόρι, 17 ετών. Είχαμε πάει μαζί στο πάρτι μιας συμμαθήτριάς μου. Εγώ έφυγα νωρίς, γιατί είχα περιορισμούς απ’ τους γονείς μου. Εκείνος έμεινε. Τη Δευτέρα στο σχολείο με πλησίασαν με σοβαρό ύφος κάποιες «καλοθελητούδες» για να μου ανακοινώσουν ότι, όταν εγώ έφυγα, αυτός φλέρταρε με μια άλλη κοπέλα. «Και λοιπόν; Τι σημασία έχει;» τους είπα ξύνοντας το κεφάλι μου. Δεν την περίμεναν προφανώς αυτή την αντίδραση και αποχώρησαν απογοητευμένες.

Αυτή η ιδιαιτερότητά μου με σημάδεψε. Από τη μια, ένιωθα σαν ον από άλλο πλανήτη – μα τι παράξενοι που είναι αυτοί οι γήινοι! Από την άλλη, αισθανόμουν τυχερή επειδή γλύτωσα το μαρτύριο της ζήλιας. Παρατηρούσα με φρίκη τη δύναμη που έχει να καταστρέφει τις σχέσεις. Ακόμη νιώθω τυχερή αλλά το συναίσθημα της φρίκης μ’ ακολουθεί κατά πόδας.

Ανακαλύπτοντας τις πολυσυντροφικές σχέσεις

Πάντοτε πίστευα ότι μπορεί κανείς να δημιουργήσει σχέσεις όπου η αγάπη κι η ελευθερία θα συνυπάρχουν. Προς τα τέλη της δεκαετίας του ’90 ανακάλυψα ότι υπήρχε στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ρεύμα της πολυσυντροφικότητας. Στα αγγλικά ονομάζεται polyamory, το οποίο προέρχεται από το ελληνικό πολύ και το λατινικό amor (αγάπη, έρωτας). Οι ρίζες της πηγαίνουν αρκετά πίσω, στο κίνημα της σεξουαλικής απελευθέρωσης των δεκαετιών ’60-’70.

Τα πολυσυντροφικά άτομα δημιουργούν σταθερές ερωτικές σχέσεις με δύο ή περισσότερα πρόσωπα, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει ειλικρίνεια και συναίνεση όλων των εμπλεκόμενων. Φυσικά η ιδέα αυτή αμέσως μου κέντρισε το ενδιαφέρον. Είναι, όμως, άλλο πράγμα να βρεις αυτό που σου ταιριάζει στη θεωρία κι άλλο να καταφέρεις να το κάνεις πράξη.

Υπήρξα πάντοτε ειλικρινής προς τους άνδρες που με έλκυαν. Ήδη από το πρώτο ραντεβού τους εξηγούσα τη δική μου στάση. Αρκετές φορές τη χαιρέτιζαν μ’ ενθουσιασμό, χειροκροτώντας την αντίληψη της ερωτικής ελευθερίας. Ορισμένοι εξελίχθηκαν σε παθιασμένους έρωτες. Άλλωστε, έδειχναν ώριμοι, έμπειροι, ανοιχτόμυαλοι.

Κάποιοι απ’ αυτούς ήταν άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών. Οφείλω να ομολογήσω ότι τους χρωστάω πολλά. Με βοήθησαν να διευρύνω τους ορίζοντές μου. Με στήριξαν και μου έδωσαν ερεθίσματα ώστε ν’ αναπτύξω τις δημιουργικές μου δυνάμεις. Σε κάποιες περιπτώσεις μου φάνηκαν χρήσιμοι και στη δουλειά μου – κι εγώ απ’ την πλευρά μου τους πρόσφερα ό,τι καλύτερο μπορούσα. Πιστεύω ότι πολλά από τα θετικά στοιχεία που έχω σήμερα στη ζωή μου δεν θα τα είχα χωρίς αυτούς.

Ωστόσο, κατά ένα… μυστηριώδη τρόπο, οι ιστορίες εκείνες ακολουθούσαν παρόμοια τροχιά. Για κάποιο διάστημα απολαμβάναμε τις όμορφες στιγμές μας δίχως καμιά πίεση. Δεν υπήρχε ούτε ζήλια ούτε έλεγχος ούτε κτητικότητα. Σταδιακά, αφιερώναμε περισσότερο χρόνο ο ένας στον άλλο και γινόμασταν ζευγάρι. Όμως, σιγά σιγά, ανεπαίσθητα σχεδόν, η ανεξαρτησία χανόταν. Κομμάτι-κομμάτι θυσιαζόταν στο βωμό μιας σχέσης, η οποία γινόταν όλο και πιο ασφυκτική. Με την πάροδο του χρόνου η αγάπη χανόταν και στη θέση της έμπαινε η εξάρτηση και ο έλεγχος.1

Παρά τα όποια προβλήματα, ήμουν ακόμη συναισθηματικά δεμένη με κείνους τους άνδρες. Έκανα λοιπόν υπομονή, όσο άντεχα. Ωστόσο, αν ένας άνθρωπος είναι πολυσυντροφικός από τη φύση του, όσο κι αν καταπιεστεί, δεν θα πάψει ποτέ να είναι αυτό που είναι. Κι έτσι ερχόταν κάποτε η στιγμή που γνώριζα έναν άλλο πρόσωπο, το οποίο μου κινούσε το ενδιαφέρον και ήθελα να ξεκινήσω μια σχέση μαζί του. Όποτε συνέβαινε αυτό, ήμουν ειλικρινής με τον τότε σύντροφό μου – δεν έβλεπα το λόγο να το κρύψω.

Τότε έβλεπα ξαφνικά πώς μέσα του λειτουργούσαν όλα τα αρνητικά στερεότυπα. Η σκοτεινή πλευρά του εαυτού του ερχόταν ορμητικά στην επιφάνεια και γινόταν ένας άνθρωπος τελείως διαφορετικός απ’ αυτόν που είχα κάποτε αγαπήσει. Ο άλλοτε «ανοιχτόμυαλος» και «απελευθερωμένος» έκανε μια τεράστια κωλοτούμπα.

Έχετε δει το έργο Dr. Jekyll και Mr. Hyde; Δείχνει πώς δύο ριζικά διαφορετικές προσωπικότητες μπορεί να συνυπάρχουν στο ίδιο σώμα. Μου πήρε χρόνια για να καταλάβω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι κουβαλάνε μέσα τους τόσο τον Dr. Jekyll όσο και τον Mr. Hyde. Έχω νιώσει στο πετσί μου πώς μια σχέση αγάπης μπορεί να κυριευτεί από την κακοποίηση και την ψυχολογική βία. Έχω αντικρύσει την εκδικητικότητα και το μίσος. Σε μια περίπτωση, μάλιστα, αναγκάστηκα ν’ αλλάξω τις κλειδαριές του σπιτιού μου και να φύγω στο εξωτερικό για να γλυτώσω.

Αυτό το έργο το είδα να επαναλαμβάνεται αρκετές φορές, σε διάφορες εκδοχές. Τελικά συνειδητοποίησα ότι, παρά τις όποιες καλές προθέσεις, είναι εξαιρετικά δύσκολο να δημιουργήσει κανείς πολυσυντροφικές σχέσεις, όταν έχει μπει στο καλούπι ενός ζευγαριού. Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η ίδια η λέξη σύζυγοι, «εκείνοι που βρίσκονται κάτω από τον ίδιο ζυγό», υποδηλώνει την καταπίεση.

Όντας πεισματάρα, αποφάσισα να πειραματιστώ με την πολυμορφία των σχέσεων. Ως ετεροευέλικτη queer2 με φλογερό ταμπεραμέντο, είχα την άνεση να κινούμαι σε ποικίλους χώρους. Οι αναζητήσεις μου με έφεραν κοντά σε ένα πλήθος ατόμων από διαφορετικές χώρες, φυλές και θρησκείες, τα οποία είχαν ποικίλα γούστα και σεξουαλικούς προσανατολισμούς. Μεταξύ άλλων, έχω βρεθεί σε τριαδικές σχέσεις με δύο άνδρες ή με μια γυναίκα κι έναν άνδρα. Έχω επίσης βιώσει την ερωτική φιλία με μια παρέα ανθρώπων που αποτελούνταν από ζευγάρια και μεμονωμένα άτομα.

Κάποιες απ’ αυτές τις ιστορίες είχαν διάρκεια, άλλες όχι. Ορισμένες ήταν βαθιά συναισθηματικές, άλλες είχαν κυρίως σεξουαλικό χαρακτήρα. Κάποιες περιλάμβαναν στοιχεία BDSM, ενώ άλλες περιείχαν ταντρικές αναζητήσεις. Όλες άφησαν το αποτύπωμά τους πάνω μου. Με βοήθησαν να εξερευνήσω τη σεξουαλικότητά μου αλλά και τον ψυχικό μου κόσμο. Ικανοποίησαν τις φαντασιώσεις μου – συγχρόνως, όμως, κατέστρεψαν τις ψευδαισθήσεις μου.

Μετά από εμπειρίες δεκαετιών, έμαθα ν’ αντικρύζω την πραγματικότητα, με τις θετικές και τις αρνητικές της πλευρές, σε αντίθεση με τους κοινωνικά καλλιεργημένους μύθους. Συνειδητοποίησα ότι αυτά που μας μαθαίνουν είναι εξωπραγματικά. Δεν θα βρούμε ποτέ τον «πρίγκιπα» ή την «πριγκίπισσα» που θα μας φέρει στο πιάτο την αγάπη και την ευτυχία. Είδα ότι συχνά αυτό που ψάχνουμε δεν είναι έξω από μας, είναι μέσα μας. Το περιβόητο «άλλο μας μισό» δεν είναι κάποιο άλλο πρόσωπο – είναι ο εαυτός μας, συχνά κρυμμένος στα βάθη του υποσυνειδήτου μας.

Τελικά, αποχαιρέτισα οριστικά κάθε ζευγαροκεντρικό πρότυπο, επειδή είδα ότι οδηγεί σε καταστάσεις εξάρτησης. Αποφάσισα να ζω με πολυσυντροφικό τρόπο, διατηρώντας ταυτόχρονα την ανεξαρτησία μου. Τώρα πλέον μένω μόνη και καλλιεργώ σχέσεις ερωτικές και φιλικές ταυτόχρονα, με πλήρη γνώση και συναίνεση όλων των συντρόφων μου. Έχω μάθει να περιφρουρώ την ελευθερία μου και δεν επιτρέπω σε κανένα άτομο να παρεμβαίνει στις επιλογές μου ή να μου βάζει περιορισμούς. Το αποτέλεσμα; Ως δια μαγείας, τα προβλήματα της ζήλιας, του ελέγχου και της κτητικότητας εξαφανίστηκαν!

Αυτός ο τρόπος ζωής εντάσσεται στην κατηγορία της «ανεξάρτητης πολυσυντροφικότητας» (solo polyamory),3 η οποία δίνει έμφαση στην αυτονομία. Δεν περιλαμβάνει ζευγάρια, τριάδες ή κάποιο άλλο σχήμα. Φλερτάρω επίσης με την έννοια της «σχεσιακής αναρχίας» (relationship anarchy).4 Η αντίληψη αυτή αναπτύχθηκε μέσα από το ρεύμα της πολυσυντροφικότητας, όμως προχωράει ένα βήμα παραπέρα: σε αντίθεση με όσα μας διδάσκει η κοινωνία, δεν ιεραρχεί τις ανθρώπινες σχέσεις με κριτήριο τον έρωτα ή το σεξ. Υποστηρίζει ότι κάθε σχέση έχει τη δική της αξία και θα πρέπει να της δίνεται η δυνατότητα να αναπτυχθεί ελεύθερα, χωρίς να μπαίνει σε κάποιο προκαθορισμένο καλούπι.

Για μένα, η γοητεία της σχεσιακής αναρχίας έγκειται στο ότι με ενθαρρύνει να δω με άλλα μάτια τις μη ερωτικές σχέσεις μου (συγγενικές, φιλικές κ.ά.) και να εκτιμήσω το ρόλο που παίζουν στη ζωή μου. Με βοηθάει να συνειδητοποιήσω ότι, ακόμη κι αν δεν έχω κανέναν ερωτικό σύντροφο, δεν είμαι «μόνη». Έχω γύρω μου έναν πλούτο ανθρώπων που με στηρίζουν και μου προσφέρουν αγάπη.

Το παραπάνω κείμενο αποτελεί απόσπασμα του δοκιμίου «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», που περιλαμβάνεται στο συλλογικό βιβλίο Δώδεκα Ερωτικές Διαδρομές, εκδ. Πηγή.

Η Λίζα Αστερίου σπούδασε ψυχολογία και φιλολογία. Δραστηριοποιείται στο αντιρατσιστικό-αντιφασιστικό, το πολύχρωμο και το γυναικείο κίνημα. Συντονίζει την ομάδα «Ανοιχτές Σχέσεις», ενώ κατά καιρούς κάνει ομιλίες και βιωματικά εργαστήρια.

Ιστοσελίδα: https://polysyntrofikotita.com/

Facebook: www.facebook.com/anoixtes.sxeseis

1 Τα φαινόμενα αυτά δεν είναι καθόλου σπάνια και έχουν μελετηθεί από την ψυχολογία των σχέσεων. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες αναλύσεις έχουν δώσει οι ψυχολόγοι Robert W. Firestone και Lisa Firestone στο κεφάλαιο “Separation Theory and Voice Therapy Methodology”, που περιλαμβάνεται στο βιβλίο των Phillip R. Shaver και Mario Mikulincer (επ.), Meaning, Mortality, and Choice: The Social Psychology of Existential Concerns (Washington, DC: American Psychological Association, 2012), 353-377. Το κεφάλαιο διατίθεται δωρεάν στο Διαδίκτυο, στη διεύθυνση http://goo.gl/9UTbq7.

2 Ετεροευέλικτα (heteroflexible) ονομάζονται τα άτομα που έλκονται κυρίως από διαφορετικό φύλο, αλλά ενίοτε και από το ίδιο. Ως queer αυτοπροσδιορίζονται οι άνθρωποι που δεν ταιριάζουν στα κυρίαρχα πρότυπα σεξουαλικότητας ή/και φύλου και θέλουν να τα ανατρέψουν.

3 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ανεξάρτητη πολυσυντροφικότητα βλ. aggiesez, “What is Solo Polyamory? My Take,” Solopoly, December 5, 2014, https://solopoly.net/2014/12/05/what-is-solo-polyamory-my-take/.

4 Σχετικά με τη σχεσιακή αναρχία, βλ. “Relationship Anarchy Basics,” The Thinking Asexual,

https://thethinkingasexual.wordpress.com/2013/05/07/relationship-anarchy-basics/.

  • 1
  • 2
Enter your
text here